ΤΑ "ΜΑΓΕΜΕΝΑ"

Αντίγραφα των οκτώ “Μαγεμένων” στέλνει τελικά το Μουσείο του Λούβρου στη Θεσσαλονίκη. Έτσι η πόλη θα γιορτάσει την επέτειο της απελευθέρωσης με τα αντίγραφα και όχι με τα πρωτότυπα οκτώ εξαιρετικής ομορφιάς αγάλματα που φυλάσσονται στο μουσείο των Παρισίων, τα οποία κοσμούσαν κάποτε τη λεγόμενη “Στοά των Ειδώλων”, στο ύψος της σημερινής πλατείας Αρχαίας Αγοράς, πλάι στα λουτρά Παράδεισος.
Οι προσπάθειες της διοίκησης του δήμου Θεσσαλονίκης να δοθούν στην πόλη αντίγραφα των “Μαγεμένων” (μια και το μουσείο είχε αποκλείσει την αποστολή των πρωτοτύπων), οι οποίες συχνά αποκαλούνται και “Ελγίνεια της Θεσσαλονίκης”, άρχισαν πριν από περίπου δέκα χρόνια, όταν εξελίχθηκαν οι εργασίες για την ανάπλαση της πλατείας Αρχαίας Αγοράς. Ο στόχος ευοδώθηκε και πλέον η αποστολή των αντιγράφων, ενόψει του 2012, αποτελεί ειλημμένη απόφαση των υπουργείων Πολιτισμού της Ελλάδας και της Γαλλίας.

Στην υπόθεση της μεταφοράς αντιγράφων των “Μαγεμένων” στη Θεσσαλονίκη υπήρξε συνεργασία του κεντρικού δήμου, του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, του γενικού προξενείου της Γαλλίας, του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης και ασφαλώς του Μουσείου του Λούβρου.

Εκεί, εξάλλου, πρόκειται να κατασκευαστούν από εξειδικευμένα συνεργεία τα εκμαγεία που θα μεταφερθούν στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του εορτασμού των εκατό χρόνων από την απελευθέρωσή της. Τα εκθέματα θα είναι εφικτό να παρουσιάζονται τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους, ενώ αναμένεται να δοθούν και οι μήτρες των εκμαγείων, ώστε να υπάρχει δυνατότητα αναπαραγωγής.

Στο νέο δημαρχείο
Πρόθεση των εμπλεκόμενων φορέων είναι τα αντίγραφα των “Μαγεμένων”, που θα έλθουν στην πόλη από το Μουσείο του Λούβρου, να εκτεθούν κατά την περίοδο του ιωβηλαίου στους χώρους του νέου δημαρχιακού μεγάρου. Σε αντίδωρο το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης αναμένεται να παρουσιάσει στο Παρίσι σειρά εκθεμάτων σε έκθεση που έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 2011 με θέμα “Η αρχαία Μακεδονία και το βασίλειο του Μεγάλου Αλεξάνδρου”.
Ο δήμος Θεσσαλονίκης αναμένεται, εξάλλου, να προχωρήσει στην αγορά χαρακτικών που απεικονίζουν τις “Μαγεμένες” από την ιδιωτική συλλογή του Άγγελου Παπαϊωάννου. Οι γκραβούρες αυτές, για την απόκτηση των οποίων απαιτείται δαπάνη περίπου 2.500 ευρώ, θα εμπλουτίσουν την αρχειακή συλλογή του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης (ΚΙΘ).

Οι “Καρυάτιδες της Θεσσαλονίκης”Όπως εξηγεί ο προϊστάμενος του ΚΙΘ Αντώνης Σατραζάνης, πρόκειται για ένα σύνολο οκτώ μαρμάρινων αγαλμάτων, που παριστάνουν τη Μαινάδα, νεανική μορφή Διονύσου, την Αριάδνη στεφανωμένη με φύλλα κληματαριάς, τη Λήδα σε σύμπλεγμα με τον κύκνο, τον Γανυμήδη σε σύμπλεγμα με τον αετό, την Αύρα με διάφανο χιτώνα, και μορφή Διόσκουρου με φτερωτή Νίκη.

Οι μορφές αυτές, οι οποίες παραπέμπουν στη λατρεία του Διόνυσου, ήταν τα “Είδωλα” για τους χριστιανούς, οι “Las Incantadas”, δηλαδή οι “Μαγεμένες”, για τους σεφαραδίτες Εβραίους. Ουσιαστικά τα αγάλματα αυτά ήταν ό,τι είχε απομείνει από τη “Στοά των Ειδώλων”, το μνημείο που είχαν αναγείρει οι Ρωμαίοι γύρω στον δεύτερο αιώνα, για να στολίσουν τη νότια είσοδο της αγοράς από την πλευρά της σημερινής Εγνατία.

 Η μνημειακή αυτή είσοδος βρέθηκε στην πορεία ενσωματωμένη στο σπίτι του πλούσιου εβραίου υφασματέμπορου Λιάτσι Αρδίτι, στη βόρεια πλευρά της Εγνατία από την Παναγία Χαλκέων έως την περιοχή των λουτρών “Παράδεισος”. Το 1853 ο βρετανός ζωγράφος Τζέιμς Στιούαρτ και ο αρχιτέκτονας και αρχαιολόγος Νίκολας Ρεβέτ επισκέφθηκαν το σπίτι. Τη σκηνή αποθανάτισε ο Στιούαρτ σε χαρακτικό που έχει επιχρωματιστεί.

Τα πανέμορφα αγάλματα αφαιρέθηκαν από τον παλαιογράφο Εμανουέλ Μίλερ, μεταφέρθηκαν στη Γαλλία το 1864 και σήμερα ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου του Λούβρου. Το σπίτι και τα κατάλοιπα του μνημείου της “Στοάς των Ειδώλων” χάθηκαν στη μεγάλη πυρκαγιά του 1917.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ "ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ"