Η Ρω ή Ρώγη ή Ροπή, όπως την αναφέρουν διάφοροι χάρτες ή παλιά βιβλία, βρίσκεται 4 μίλια δυτικά από το Καστελλόριζο και σε απόσταση 12 μιλίων από τις τoυρκικές ακτές.
Είναι το πρώτο νησάκι που βλέπει ο επισκέπτης από το πλοίο λίγο πριν φτάσει στο νησί προερχόμενος από τη Ρόδο, με την ελληνική σημαία να ανεμίζει και το Κάστρο να δεσπόζει στη μέση και ψηλά, σαν μάρτυρας μιας μακράς Ιστορίας πολυκύμαντης αλλά όχι ξεχασμένης.
Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το Καστελλόριζο, την ονόμασαν «Καρά αντά», από το μελανωπό χρώμα των βουνών της.Η ονομασία «Άι Γιώργης» δόθηκε από το μικρό εκκλησάκι με τη λιτή αιγαιοπελαγίτικη, μοναστηριακού ρυθμού, αρχιτεκτονική που μέχρι σήμερα σώζεται ιερό και αμόλυντο στο μικρό και πεταλοειδές λιμανάκι της Ρω.
Κοντά του υπάρχει μια μικρή αγροτική έκταση, που καλλιεργεί ο εκάστοτε διαμένων κτηνοτρόφος.Η Pω ανήκει «κατά κυριότητα» στο Δήμο Μεγίστης, ο οποίος κάθε τέσσερα χρόνια την εκμισθώνει σε κτηνοτρόφο κάτοικο Καστελλορίζου με τη διαδικασία πλειοδοτικού διαγωνισμού.
Σ΄ αυτό το άγονο νησί, έζησε μια Ελληνίδα νησιώτισσα. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη.
Έγινε γνωστή στο πανελλήνιο ως «κυρά της Ρω» γιατί επί 40 χρόνια (από το 1943 ως το θάνατό της) ύψωνε την ελληνική σημαία στην ακριτική νησίδα της Ρω κάθε πρωί και τη κατέβαζε με τη δύση του ήλιου, για να πει σ’ όλους, πως τούτος ο τόπος που πατούσε, απέναντι από τα τουρκικά παράλια, ήταν Ελλάδα.
Στη Ρω είχε εγκατασταθεί με τον άντρα της, Κώστα και την τυφλή μητέρα της από το 1924. Μετά το θάνατο και του άντρα της και της μητέρας της, η κυρα-Δέσποινα ή η «Κόρη της Ρω» όπως την έλεγαν στο νησί, κατόρθωσε μόνη της να κατοικήσει και να κρατήσει ελληνικό το νησάκι της, καλλιεργώντας και βόσκοντας εκεί τα λιγοστά ζώα της.Το σπουδαιότερο είναι πως συνεργάσθηκε με τον Ιερό Λόχο και με άλλους αντιστασιακούς.Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πήγε στο Καστελόριζο και εκεί έδρασε με τις αποστολές στρατευμάτων για τη Μέση Ανατολή, κρύβοντας και φυγαδεύοντας αξιωματικούς και στρατιώτες. Τότε, όλοι σχεδόν οι κάτοικοι του Καστελόριζου, είχαν φύγει για τα γύρω νησιά, την Κύπρο, την Αίγυπτο.
Όταν με διαταγή των Άγγλων εγκαταλείφθηκε ομαδικά το Καστελλόριζο, εκείνη παρέμεινε μόνη στη Ρω. Και με θάρρος και ψυχραιμία αντιμετώπισε όλους τους κινδύνους. Εξαιτίας αυτής της ηρωίδας, το μικρό αυτό νησί παρέμεινε ελληνικό, στο οποίο ύψωνε τη σημαία ή χαιρετούσε με αυτήν τα διερχόμενα πλοία. Κι εκείνα ανταπέδιδαν το χαιρετισμό με τα σφυρίγματα τους. Για τον ηρωισμό της έγραψε αρχικά ο Μιχάλης Χονδρός στα «Καστελλοριζιακά Νέα» το 1960.
Μετά τα γνωστά γεγονότα του 1974, όπου Τούρκοι τοποθετούσαν κρυφά τη σημαία τους, η γυναίκα και το νησάκι της έγιναν γνωστά παντού. Την τίμησε η Ακαδημία Αθηνών, το Πολεμικό Ναυτικό, η Βουλή των Ελλήνων, η Εθνική Τράπεζα, Δήμοι, Σύλλογοι και άλλοι φορείς.
Η ίδια η Δέσποινα Αχλαδιώτη, είχε ζητήσει να ταφεί μ΄αυτή τη σημαία:
"Τα ξερονήσια του Καστελόριζου και της Ρω τ’ αγαπώ.
Έμεινα μόνη μου το 1943 στο Καστελόριζο με την τυφλή μου μάνα, όταν έφευγαν όλοι οι κάτοικοι του νησιού στη Μέση Ανατολή και στην Κύπρο.
Με την Ελληνική σημαία υψωμένη και την αγάπη για την Ελλάδα βαθιά ριζωμένη μέσα μου πέρασα όλες τις κακουχίες…Βέβαια η ζωή στη Ρω δεν είναι και τόσο ευχάριστη, αλλά νιώθεις πιο πολύ την Ελλάδα, χαμένος όπως είσαι στο πέλαγος, λίγες εκατοντάδες μέτρα από τις τουρκικές ακτές.
Την ελληνική σημαία θέλω να μου τη βάλουν μαζί μου στον τάφο."
Η «κυρά της Ρω» απεβίωσε σε ηλικία 94 ετών, σε νοσοκομείο της Ρόδου, στις 13 Μαΐου του 1982.
Στις 14 Μαΐου 1982, η Δέσποινα Αχλαδιώτη κηδεύτηκε με τιμές εθνικής ηρωίδας στο Καστελλόριζο και ετάφη κάτω από τον ιστό όπου ύψωνε τη σημαία.Το φέρετρό της ήταν σκεπασμένο με την ελληνική σημαία.Η μνήμη της, λειτουργεί σα γέφυρα που ενώνει την αρχαία Ελλάδα των αποίκων του 9ου-8ου αιώνα π.Χ., το Βυζάντιο, την παράδοση και τον πολιτισμό αλύτρωτων πατρίδων…
Σήμερα στο νησί υπάρχει ο τάφος της, τα δύο μικρά σπιτάκια όπου διέμενε και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, όλα δίπλα στο λιμανάκι.
« Χριστέ μου δος μου δύναμη και Παναγιά μου αέρα
να πω τραγούδια μπιστικά για τη γλυκιά παντιέρα.
Σημαία μου Ελληνική, άσπρη και γαλανή μου,
όσα τραγούδια κι αν σας πω δεν πιάνεται η φωνή μου».
Λαϊκό τραγούδι Καστελλόριζου
Την είδα να σκίζει το σήμερα σαν ελπίδα να δίνει φως
Σαν να ‘ναι μες το πουθενά προορισμός
Σαν οδηγός, σαν αδελφή, σα μητέρα
Γέννηση νέου αστέρα κάνει τη νύχτα μέρα
Η κυρά της Ρω, στέκει εκεί ολοζώντανη όπως οι γυναίκες του οδοφράγματος, οι γυναίκες της Ηπείρου, η αέναος Μητέρα που εμπνέει τα παιδιά της. Σαν την Υπέρμαχο στρατηγό, την κόρη Αθηνά που έρχεται να εμφυσήσει το μήνυμα της Τιμής και της Αντίστασης ενάντια στους σχεδιασμούς αυτών που ανοίγουν την κερκόπορτα και θέλουν να φέρουν το σκοτάδι αντί να εξάγουν το φως όπως ορίζει η Φύση.
Και είδα στα πόδια μου να μπλέκονται φίδια
Να θέλουν να με θάψουν μεσ’ τη γή μου την ίδια
Να με κρατάνε δεμένο κι αναγκασμένο να ζήσω
Φυλακισμένος για πάντα στων λωτοφάγων τη νήσο
Και είδα μια κόρη με δόρυ κι ασπίδα
Θεία πνοή ήρθε ν’ αλλάξει στη ζωή μου σελίδα
Να με σηκώσει απ’ το χώμα και να με πάρει ψηλά
Εκείνη που έμαθε το Δαίδαλο να φτιάχνει φτερά.
Έρχεται η στιγμή για το μεγάλο “ΟΧΙ” με την Κυρά να δείχνει τον δρόμο και να ηγείται. Να ηγείται αυτών που Ξύπνησαν από τον λήθαργο. Αυτών που έπαψαν να είναι λωτοφάγοι και ορθώνουν ανάστημα για την δικαιοσύνη, για το σύνολο, για τον μοναδικό σκοπό ζωής. Απέναντι στους “ιδιώτες”, τους ιδιοτελείς που εκποίησαν συνανθρώπους και Γη για να γεμίσουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
Η κυρά της ρω.
Να ΄ναι το χώμα σου αλαφρύ
στη Ρω που σε σκεπάζει,να ΄ρχονται και οι αετοί,
συντρόφια σου το βράδυ.
Να σε κρατάνε συντροφιά,
να μην είσαι μονάχη,
στα μύρια σου "Μολών λαβέ"
να κάνουν παρακάθι.
&
Κυρά περήφανη της Ρω
και του νησιού αφέντρα,
σ΄εσένα τα παράσημα
και δεν χωρά κουβέντα.
&
Στρώμα σου να ΄χεις τα λευκά,
πάπλωμα τα γαλάζια,
αυτά που ύψωνες ψηλά
κι υπέστελλες τα βράδυα.
Σ΄εσένα όλη η τιμή,
σ΄εσένα η ευγνωμοσύνη,
να ΄ναι το χώμα σου αλαφρύ
κι αιώνια η μνήμη.
&
Κυρά περήφανη της Ρω
και του νησιού αφέντρα,
σ΄εσένα τα παράσημα
και δεν χωρά κουβέντα.
Και είπα, όλα γύρω βλέποντας:Νησί,
αβασίλευτη στο πέλαο δόξα,
ω ριζωμένο στο πολύβοο διάστημα
και στου Ομήρου το στίχο λουσμένο,
βυθισμένο στον ύμνο.
Άγγελος Σικελιανός
Δώδεκ' αδέρφια τα τρανά στεφάνια ελαιών,
Αιγαίου τόλμη έρωτα θανάτου και θεών,
στο περιδέραιο- ξέχωρο- πετράδι κάθε νήσος,
κάποια μεγίστη στέκεται αντίθετη στο μίσος.
του Μεγιστέα γέννημα "Μεγίστη" τιμημένη,
"Κισθήνη" Στράβωνος κυρά και πάντ’ αξιωμένη,
του Στέφανου Βυζάντιου η "Πολυίστωρ" στέκει,
το μαρτυράνε άλλωστε πολλά και καθ' "αστροπελέκι".
Αιγαίου τόλμη έρωτα θανάτου και θεών,
στο περιδέραιο- ξέχωρο- πετράδι κάθε νήσος,
κάποια μεγίστη στέκεται αντίθετη στο μίσος.
του Μεγιστέα γέννημα "Μεγίστη" τιμημένη,
"Κισθήνη" Στράβωνος κυρά και πάντ’ αξιωμένη,
του Στέφανου Βυζάντιου η "Πολυίστωρ" στέκει,
το μαρτυράνε άλλωστε πολλά και καθ' "αστροπελέκι".
Κυρά της Ρω καλή κυρά- Δέσποιν' Αχλαδιώτη,
του πέλαγους προστάτιδα και όπως πάντα πρώτη,
κοίτα στο βράχ' απέναντι στο Κόκκινο Καστέλο,
ψηλά που είσαι καν' ευχή της κάκητας- να σπάσει το μαστέλο.
μια ομορφιά ξεχωριστή του σήμερα η όψη,
σημείο που τιμήθηκε με του σπαθιού την κόψη,
ορθός- σελίδα κόκκινη- βράχος- μεγάλου πάθους,
Καστελόριζο- βήμα- στων μύθων μας το βάθος.
ΦΑΙΔΩΝ ΑΛΚΙΝΟΟΣ
του πέλαγους προστάτιδα και όπως πάντα πρώτη,
κοίτα στο βράχ' απέναντι στο Κόκκινο Καστέλο,
ψηλά που είσαι καν' ευχή της κάκητας- να σπάσει το μαστέλο.
μια ομορφιά ξεχωριστή του σήμερα η όψη,
σημείο που τιμήθηκε με του σπαθιού την κόψη,
ορθός- σελίδα κόκκινη- βράχος- μεγάλου πάθους,
Καστελόριζο- βήμα- στων μύθων μας το βάθος.
ΦΑΙΔΩΝ ΑΛΚΙΝΟΟΣ
VIDEO
ΕΝΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΑ ΤΗΣ ΡΩ ,ΤΟΥ ΦΡΕΝΤΥ ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΑΠ ΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ " ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ"- ΕΡΤ.
Ελαβα αρκετά στοιχεία από¨www.pare-dose.net
