ΕΛΛΑΔΑ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

 Στης χώρας μου τα περβόλια, ευωδιάζουν Λαμπρή
τα μεσοφόρια της άνοιξης, καθώς ανηφορίζει ο Απρίλης.
Με το γαρούφαλλο του ήλιου ανθισμένο,
πουρνό-πουρνό κινάει δραγάτης-ποιητής,
να προλάβει, πριν αυγατίσουν κι άλλο οι αξίες.
Το Δελφικό φως ακρίβυνε στις μέρες μας,
χαθήκαν τα Ιδανικά. Οι Θερμοπύλες στέρεψαν,
δεν πηγάζουν, πια, "Μολών λαβέ" και "Όχι".

 Μα κάποιοι εδώ, βαπτισμένοι στο λόγο του Μακρυγιάννη,
έχουμε, ακόμα, λόγους να παλεύουμε αντρίκια,
για την πιόμορφη Γλώσσα, το Μέτρο, το Ρυθμό
Την Παναγιά 'χουμε μπροστάρη κι οδηγό,
'τί είναι βαρύ το τίμημα Έλληνας να λογιέσαι !
Ασήκωτες υδρίες οι Τέχνες των προγόνων μου,
αστείρευτες πηγές η Γνώση κι η Σοφία,
κρυμμένοι, στο βυθό του νου μας, αμφορείς.
Στην αγκαλιά της θάλασσας, σε κύματ' αφρισμένα,
κοιμάται η πατρίδα μου, χιλιάδες χρόνια τώρα.

 Πού να χωρέσ' η ομορφιά στα πέλαγα της σκέψης ;
Η μάνα-γη στα λούλουδα, το έαρ μες τα κρίνα,
ξωκλήσια ταπεινά, κάστρα ψηλά, Βυζαντινά
Μούσα πολύτροπη-ζωή, μέθυσα ευτυχία !
Μες την ατέρμονη του χρόνου τροχαλία,
για όλου του κόσμου το Πνεύμα και το "Αύριο",
έχω καθήκον ιερό να σύρω πρώτος το χορό,
σαν το Χριστό ν' αναστηθώ, Ζορμπάς να ξαναγίνω !

Νίκος Μπατσικανής

Βιογραφικό : Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πελασγία Φθιώτιδας. Έκανε καριέρα στην Πολεμική Αεροπορία, απ' όπου αποστρατεύτηκε ανώτερος αξιωματικός. 

Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές : "Σημάδια", "Εξ ουρανού", "Νόστιμον Ήμαρ", Αγρυπνία  και τη σειρά διηγημάτων "Στον Παράδεισο".
Είναι μελετητής της Νεοελληνικής γλώσσας, με επικρότηση της Ακαδημίας Αθηνών. Επίσης, είναι επίτιμος Πρόεδρος του Λογοτεχνικού Ομίλου "Ξάστερον" και υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων του περιοδικού "Κελαινώ".
Υπήρξε αφηγητής σε αφιέρωμα για τα 80χρονα του τραγουδιστή της Ρωμιοσύνης Γρηγόρη Μπιθικώτση κι αντίστοιχο για τη μεγάλη Ντίβα της Όπερας Μαρία Κάλλας, με κείμενό του. Επίσης, ήταν ο κύριος ομιλητής, σε όλη τη χώρα, της Ολυμπιάδας Γραμμάτων "Εν Αθήναις 2004".

Έχει τιμηθεί με Α΄ Βραβείο Πανελλήνιου και Α΄ Βραβείο Παγκόσμιου Διαγωνισμού Ποίησης. Επίσης, με Βραβείο της Ουνέσκο και Διηγήματος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Αρθρογραφεί σε πολλά περιοδικά κι εφημερίδες με Δοκίμια, 'Aρθρα και Μελέτες.

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική.
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου...
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου...

Εκεί σπάροι και πέρκες
ανεμόδαρτα ρήματα
ρεύματα πράσινα μες στα γαλάζια
όσα είδα στα σπλάχνα μου ν' ανάβουνε
σφουγγάρια, μέδουσες
με τα πρώτα λόγια των Σειρήνων
όστρακα ρόδινα με τα πρώτα μαύρα ρίγη...

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα μαύρα ρίγη...

Εκεί ρόδια, κυδώνια
θεοί μελαχροινοί, θείοι κ' εξάδελφοι
το λάδι αδειάζοντας μες στα πελώρια κιούπια.
Και πνοές από τη ρεμματιά ευωδιάζοντας
λυγαριά και σχίνο
σπάρτο και πιπερόριζα
με τα πρώτα πιπίσματα των σπίνων
ψαλμωδίες γλυκές με τα πρώτα-πρώτα Δόξα Σοι...
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα-πρώτα Δόξα Σοι!..

Εκεί δάφνες και βάγια
θυμιατό και λιβάνισμα
τις πάλες ευλογώντας και τα καριοφίλια
στο χώμα το στρωμένο με τ' αμπελομάντιλα ,
κνίσες, τσουγκρίσματα
και Χριστος Ανέστη
με τα πρώτα σμπάρα των Ελλήνων!
Αγάπες μυστικές με τα πρώτα λόγια του Ύμνου...
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του "Υμνου !..

Οδυσσέας Ελύτης

Εις την Πατρίδα

Πατρίδα σαν τον ήλιο σου ήλιος αλλού δεν λάμπει.
Πώς εις το φως του λαχταρούν η θάλασσα κι οι κάμποι
πως λουλουδίζουν τα βουνά, τα δασ' οι λαγκαδιές,
στέρνοντάς του θυμίαμα μυριάδες μυρωδιές!
Αφρολογούν οι ρεματιές και λαχταρίζ' η λίμνη,
χίλιες πουλιών λαλιές ηχούν, της ομορφιάς του ύμνοι.
Σ άπειρ' αστράφτουν χρώματα παντού λογής λογής
τ' αγέρος τα πετούμενα, τα σερπετά της γης.
Κι, αυτός σηκώνει τ' αλαφρό της καταχνιάς μαγνάδι
κι' η κάθε στάλ' από δροσιά γυαλίζει σαν πετράδι,
η κάθε αχτίδα του σκορπά με την αναλαμπή
χαρά, ζωή και δύναμη κι' ελπίδα όπου κι' αν μπει.

Φαντάζεις σαν τον ήλιο σου κι' εσύ καλή πατρίδα,
και μάγια σαν τα μάγια σου στον κόσμο αλλού δεν είδα.
Η γη σου είναι παράδεισο, κι αιώνια γαλανός
γύρω σου καθρεφτίζεται στο πέλαγ' ο ουρανός.
και οι νύχτες σου με τ' άσπρα τους, με τη γαλάζια πάστρα,
με τ' αηδονολαλήματα, τρεμάμενα σαν τ' άστρα,
με το φεγγάρι που περνά, σαν όνειρο ευτυχιάς,
στη μέση της απέραντης ουράνιας ησυχιάς,
οι νύχτες σου δροσοβολούν χιλιόπλαστα λουλούδια
και στων παιδιών σου τες καρδιές αμάραντα τραγούδια,
σταλάζουν εις τα σπλάχνα τους θεράπειο λησμονιάς,
ελευτεριάς αγαλλίαση και μίσος τυραννιάς.

Μάγεμα ασημοϋφαντο, φως μαργαριταρένιο
λυώνομαι σ' ένα χάραμα ξανθό, μαλαματένιο.
Γιομάτος μόσχους και δροσιές ο Ζέφυρος τερπνά
μέσ' απ' αγάπης φαντασιές τα πλάσματα ξυπνά.
κι' ανάμεσα στα χρώματ' από χίλια ουράνια τόξα,
προβαίνει πάλ' ο ήλιος εις όλη του τη δόξα
και σαν του μεγαλείου σου σύμβολο φωτεινό,
ως στο χρυσό βασίλεμα λάμπει στον ουρανό.
Ελλάς, το μεγαλείο σου βασίλεμα δεν έχει
και δίχως γνέφια τους καιρούς η δόξα σου διατρέχει,
όσες φορές ο ήλιος σου να σε φωτίσει ερθεί,
θε να σ' ευρεί, πεντάμορφη, στεφανωμένη, ορθή.

Λορέντζος Μαβίλης

 

Βιογραφικά
1860 : Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε στην Ιθάκη και είχε Ισπανική καταγωγή. Ο παππούς του, εκ πατρός, ήταν πρόξενος της Ισπανίας στην Κέρκυρα, ό,που η οικογένειά του είχε εγκατασταθεί. Στην Κέρκυρα πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ήταν μεγαλόσωμος, ξανθός με γαλανά μάτια.
1880 : Πήγε στην Γερμανία για να σπουδάσει φιλολογία και φιλοσοφία. Οι σπουδές συνεχίστηκαν επί δεκατέσσερα χρόνια και επηρεάστηκε από τις θεωρίες του Νίτσε (έχει γράψει και σονέτο με τίτλο "Υπεράνθρωπος"), την "Κριτική του Καθαρού Λόγου" του ορθολογικού Ιμμάνουελ Καντ, και από την "Βουλησιαρχία" του απαισιόδοξου Αρθούρου Σοπενχάουερ. Ασχολήθηκε με τα σανσκριτικά φιλοσοφικά κείμενα και μετέφρασε αποσπάσματα από το ινδικό έπος Μαχαμπχαράτα. Κατά την παραμονή του στη Γερμανία, ασχολήθηκε με την σύνθεση λυρικών ποιημάτων (κύρια σονέτων), και σκακιστικών προβλημάτων που δημοσιεύτηκαν σε γερμανικά έντυπα.
1887 : συμμετείχε ως Lorenzo Mabillis στο σκακιστικό τουρνουά της Φραγκφούρτης.
1889 : συμμετείχε ως Sillibam στο σκακιστικό τουρνουά της πρωτεύουσας της νότιας Σιλεσίας Βρότσλαβ (Breslau).
1896 : Ο Μαβίλης συμμετείχε στην επανάσταση της Κρήτης, πολεμώντας μαζί με τους αντάρτες στα κρητικά βουνά.
1897 : Κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, ο Μαβίλης συγκέντρωσε εβδομήντα Κερκυραίους εθελοντές και πήγαν να πολεμήσουν στην Ήπειρο, όπου και τραυματίστηκε στο χέρι. Τα έξοδα της εκστρατείας των εθελοντών αυτών τα κάλυπτε ο ίδιος.
1909 : Γίνεται ο ενθουσιώδης κήρυκας του ξεσηκωμού.
1910 : Εκλέγεται βουλευτής Κερκύρας.
1911 : Υπερασπίζοντας τη δημοτική γλώσσα σαν αντιπρόσωπος της Κέρκυρας μέσα στην Ελληνική Βουλή είπε, απευθυνόμενος στους καθαρευουσιάνους: Χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει. Υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι, και υπάρχουσι πολλοί χυδαίοι άνθρωποι ομιλούντες την καθαρεύουσαν. ("Εφημερίς των συζητήσεων της Βουλής", Β' Αναθεωρητική Βουλή, 1911, σελ. 689, συνεδρίασις 36).
28 Νοεμβρίου 1912 : Επικεφαλής του λόχου του των εθελοντών, σκοτώθηκε στη Μάχη του Δρίσκου κοντά στα Ιωάννινα, κατά τον Πρώτο Βαλκανικό πόλεμο.

(Στοιχεία απο Βικιπαιδεία)

ΘΟΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ

Ως πότε παλικάρια, να ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λεοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;
Σπηλιαίς να κατοικούμε, να βλέπωμεν κλαδιά,
να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;

Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;
Καλλιώναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνοι, σκλαβιά και φυλακή.
Τι σ' ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά;
στοχάσου πως σε ψαίνουν, καθ' ώραν στην φωτιά.

Βεζύρης, δραγουμάνος, αφέντης κι αν σταθής
ο τύραννος αδίκως σε κάμνει να χαθής.
Δουλεύεις όλ' ημέρα, σε ό,τι κι αν σε πη,
κι' αυτός πασχίζει πάλιν, το αίμα σου να πιη.

Ο Σούτζος, κι' ο Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής
Γκίκας και Μαυρογένης, καθρέπτης, ειν' να ιδής.
Ανδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί,
σκοτώθηκαν κι' αγάδες, με άδικον σπαθί.
Κι' αμέτρητ' άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί,
ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμμιά 'φορμή.

Ελάτε μ' έναν ζήλον, σε τούτον τον καιρόν,
να κάμωμεν τον όρκον, επάνω στον σταυρόν.
Συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν
να βάλωμεν εις όλα, να δίδουν ορισμόν.
Οι νόμοι ναν' ο πρώτος, και μόνος οδηγός,
και της πατρίδος ένας, να γένη αρχηγός.

Γιατί κ' η αναρχία, ομοιάζει την σκλαβιά,
να ζούμε σαν θηρία, είν' πλιο σκληρή φωτιά.
Και τότε με τα χέρια, ψηλά στον ουρανόν
ας πούμ' απ' την καρδιά μας, ετούτα στον Θεόν.
Εδώ σηκώνονται οι πατριώται ορθοί,
και υψώνοντες τας χείρας προς τον ουρανόν,
κάμνουν τον όρκον.

Όρκος κατά της τυραννίας και της αναρχίας.
Ω βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομαι σε σε,
στην γνώμην των τυράννων, να μην έλθω ποτέ.
Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ,
εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ.

Εν όσω ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός,
για να τους αφανίσω, θε νάναι σταθερός.
Πιστός εις την πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν,
αχώριστος για ναμαι, υπό τον στρατηγόν.
Κι αν παραβώ τον όρκον, ν' αστράψ' ο ουρανός,
και να με κατακάψη, να γένω σαν καπνός.

Ρήγας Βελενστινλής

Πρόδρομος και πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο Αντώνιος Κυριαζής ή Κυρίτζης -όπως ήταν το πραγματικό όνομά του- γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Μαγνησίας. Ο ίδιος προτίμησε να χρησιμοποιεί ως επώνυμο αυτό της γενέτειράς του, ενώ οι έλληνες διανοούμενοι που ζούσαν στην εξορία τον αποκαλούσαν Φεραίο, επειδή στην αρχαιότητα η πόλη του ονομαζόταν Φεραί.

Ο νεαρός Ρήγας εγκατέλειψε το Βελεστίνο πολύ νωρίς, αφού πρώτα πήρε την βασική του μόρφωση. Το 1785 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου συνέχισε τις σπουδές του κι εντάχθηκε στο περιβάλλον των Φαναριωτών, ενώ το 1788 εγκαταστάθηκε στη Βλαχία ως διοικητικός υπάλληλος.

Στα χρόνια που ακολούθησαν διακρίθηκε ως λόγιος και συγγραφέας. Το 1790 και το 1796 ταξίδεψε στη Βιέννη για να τυπώσει τα βιβλία του, μεταξύ αυτών το «Σχολείο των ντελικάτων εραστών», το «Φυσικής Απάνθισμα», ο «Ηθικός Τρίποδας» και ο «Ανάχαρσις».

Ως κορυφαίο έργο του, πάντως, θεωρείται η «Νέα Πολιτική Διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας» που περιείχε:
- τον Θούριο, γνωστό επαναστατικό άσμα
- μια επαναστατική προκήρυξη
- τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου,σύμφωνα με τα πρότυπα των Γάλλων  Διαφωτιστών
- το Σύνταγμα του Ρήγα

Το πολιτικό όραμα του Ρήγα συνίστατο στη δημιουργία μιας πολυεθνικής βαλκανικής επικράτειας που θα ήταν απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις της οθωμανικής πολιτικής και στην οποία οι Έλληνες θα είχαν κυρίαρχη θέση. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου προσπάθησε να εξεγείρει όλους τους υπόδουλους στους Οθωμανούς λαούς της Βαλκανικής εναντίον του κοινού τυράννου.

Επεδίωξε, μάλιστα, να συναντήσει τον Μεγάλο Ναπολέοντα για να ζητήσει τη βοήθειά του. Συνελήφθη, όμως, στις 19 Δεκεμβρίου του 1797 από τους Αυστριακούς στην Τεργέστη και παραδόθηκε στους Τούρκους, οι οποίοι τον σκότωσαν δια στραγγαλισμού στις 12 Ιουνίου του 1798 στο Βελιγράδι.

Λευκός Πύργος

Ο Λευκός Πύργος, το μνημείο-σύμβολο της Θεσσαλονίκης, που σήμερα υψώνεται μοναχικός στην παραλία της πόλης, στο παρελθόν αποτελούσε το νοτιοανατολικό πύργο της οχύρωσής της. Σύμφωνα με περιγραφές περιηγητών και παλαιές απεικονίσεις της πόλης, το θαλάσσιο τμήμα του τείχους, που κατεδαφίστηκε το 1867, είχε τρεις πύργους, από τους οποίους ο ανατολικός ήταν ο Λευκός Πύργος, κτισμένος ακριβώς στο σημείο όπου συναντιόταν το ανατολικό με το θαλάσσιο τείχος.

Η ακριβής χρονολόγησή του δεν είναι γνωστή, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι κτίσθηκε στα τέλη του 15ου αι., μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους, και αντικατέστησε έναν παλαιότερο βυζαντινό πύργο, ο οποίος αναφέρεται από το μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ευστάθιο, στην περιγραφή της πολιορκίας της πόλης από της Νορμανδούς το 1185. Στη μακρά ιστορία του, ο πύργος έχει αλλάξει κατά καιρούς ονόματα και χρήσεις. Τον 18ο αιώνα αναφέρεται ως ''Φρούριο της Καλαμαριάς'', ενώ το 19ο αιώνα ως ''Πύργος των Γενιτσάρων'' και ''Πύργος του Αίματος''.

Τα δύο τελευταία ονόματα οφείλονται στο γεγονός ότι ήταν φυλακή βαρυποινιτών και η όψη του βαφόταν με αίμα από τις συχνές εκτελέσεις των φυλακισμένων από τους Γενίτσαρους. Το 1890 ένας κατάδικος για να αποκτήσει την ελευθερία του άσπρισε με ασβέστη τον πύργο και από τότε έμεινε η σημερινή ονομασία του, ''Λευκός Πύργος''. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912, ο πύργος περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο και είχε κατά καιρούς διάφορες χρήσεις.

Στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στέγαζε το κέντρο διαβιβάσεων των Συμμάχων, ενώ το 1916 ένας του όροφος χρησιμοποιήθηκε για τη φύλαξη αρχαιοτήτων που προέρχονταν από τις αρχαιολογικές δραστηριότητες των βρετανικών δυνάμεων στη ζώνη ευθύνης τους.

Ακόμη χρησιμοποιήθηκε για την αεράμυνα της πόλης και ως Εργαστήριο Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Οι τελευταίοι που στεγάσθηκαν στον πύργο πριν από την αναστήλωσή του ήταν οι Ναυτοπρόσκοποι. Στην αρχή του 20ού αιώνα στο χώρο γύρω από τον πύργο λειτουργούσε το περίφημο καφενείο και το ''Θέατρο του Λευκού Πύργου'', που κατεδαφίστηκαν το 1954, με σκοπό την επέκταση του πάρκου.

Ο πύργος είναι κυλινδρικός με ύψος 33,90 μ. και διάμετρο 22,70 μ. Έχει ισόγειο και έξι ορόφους, που επικοινωνούν με εσωτερικό κλιμακοστάσιο μήκους 120 μ., το οποίο ελίσσεται κοχλιωτά σε επαφή με τον εξωτερικό τοίχο, αφήνοντας στο κέντρο έναν κυκλικό πυρήνα διαμέτρου 8,50 μ. Έτσι, σε κάθε όροφο σχηματίζεται μια κεντρική κυκλική αίθουσα, με την οποία επικοινωνούν μικρότερα τετράπλευρα δωμάτια, ανοιγμένα στο πάχος του εξωτερικού τοίχου.

Ο τελευταίος όροφος έχει μόνο την κεντρική αίθουσα και έξω από αυτήν δημιουργείται δώμα, που προσφέρει εξαιρετική θέα του γύρω τοπίου της πόλης και της θάλασσας. Όπως δείχνουν οι ιστορικές μαρτυρίες, αλλά και η εσωτερική διαρρύθμιση των χώρων, η ύπαρξη τζακιών, καπναγωγών και μικρών αφοδευτηρίων με αποχετευτικό σύστημα, ο πύργος δεν είχε μόνο αμυντική χρήση, αλλά ήταν και στρατιωτικό κατάλυμα.

Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα ο πύργος περιβαλλόταν από χαμηλό οκταγωνικό περίβολο, ενισχυμένο με οκταγωνικούς πυργίσκους στις τρεις γωνίες του. Στο εσωτερικό του υπήρχαν ένα δερβισικό ησυχαστήριο, πυριτιδαποθήκες και δεξαμενή νερού, ενώ επάνω στην είσοδό του σωζόταν τουρκική επιγραφή που ανέφερε ότι ο πύργος του Λέοντος έγινε το 1535-1536, χρονολογία που πιθανώς αναφέρεται στην κατασκευή του περιβόλου.

ΞΕΝΑΓΗΣΗ

Μια πολύπαθη Ιστορία κουβαλάει στους πέτρινους τοίχους του το κατ΄ εξοχήν σύμβολο της Θεσσαλονίκης. Ο επιβλητικός Λευκός Πύργος υψώνεται 34 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας του Θερμαϊκού Κόλπου, καθηλώνοντας το βλέμμα των επισκεπτών. Ο επισκέπτης περνώντας την καμπυλωτή πέτρινη είσοδο με τη σιδερένια πόρτα, αμέσως γυρίζει πίσω στον χρόνο

Το νήμα του μακραίωνου παρελθόντος της Θεσσαλονίκης, από την ίδρυσή της μέχρι τους νεώτερους χρόνους, ξετυλίγεται στο ισόγειο και τους έξι ορόφους του Λευκού Πύργου. Η άκρως ενδιαφέρουσα έκθεση επιστρατεύει όλα τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα (βίντεο, ηχητικά ντοκουμέντα, έντυπες συνθέσεις, οθόνες αφής) για να διαγράψει το πορτρέτο της πόλης. Εικόνες και ήχοι μπλέκονται αρμονικά για να παρασύρουν τον επισκέπτη σε ένα γοητευτικό ταξίδι σε άλλες εποχές. Η ξενάγηση στα 450 τ.μ. του εκθεσιακού χώρου αποτελεί ιδανική αφετηρία της περιήγησης στην πόλη.

Στο ισόγειο, ένα χρονολόγιο αποκαλύπτει την πορεία της ιστορίας της Θεσσαλονίκης, ενώ ένας ψηφιακός χάρτης λειτουργεί ως ξεναγός, παρέχοντας πλήθος πληροφοριών για τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία και τα μουσεία. Ανεβαίνοντας τα πλατιά σκαλοπάτια, αρχίζεις να νιώθεις την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που διατήρησε αναλλοίωτη η πόλη στο πέρασμα του χρόνου.

Πρώτη στάση στον πρώτο όροφο, όπου παρουσιάζονται με τρόπο παραστατικό οι μεταμορφώσεις της πόλης από την ίδρυσή της μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Μπροστά σου αναβιώνει η μεγάλη πυρκαγιά του 1917, μέσα από φωτογραφίες και βίντεο της εποχής, αλλά και ηχητικές εγκαταστάσεις. Ο χαμηλός, υποβλητικός φωτισμός προσδίδει μυστήριο στην ατμόσφαιρα, καθώς αρχίζεις να βυθίζεσαι ολοένα και πιο βαθιά στο χθες της πόλης.

Λίγα σκαλοπάτια πιο πάνω, στον κεντρικό χώρο του 2ου ορόφου, επτά οθόνες θα σε ξεναγήσουν στα κυριότερα μνημεία της πόλης (Χρυσή Πύλη, Άγιος Δημήτριος, Επταπύργιο, Ρωμαϊκή Αγορά, κ.ά.), ενώ στα περιμετρικά δωμάτια παρουσιάζονται σημαντικά γεγονότα (Μακεδονικός Αγώνας, Κίνημα Νεότουρκων, Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης, κ.ά.) που σημάδεψαν την ιστορία της.

Η Θεσσαλονίκη μέσα από τους ανθρώπους της παρουσιάζεται στον 3ο όροφο, όπου αναδεικνύεται το πολυπολιτισμικό πρόσωπό της. Στον 4ο όροφο, βίντεο και οθόνες αφής σας ταξιδεύουν στους δρόμους του εμπορίου, αναδεικνύοντας τη σημασία της πόλης ως εμπορικού και οικονομικού κέντρου σε όλη την Ευρώπη. Σε ένα από τα περιμετρικά δωμάτια οι ήχοι του ζουρνά σάς μεταφέρουν, έστω και νοερά, στην αγορά της παλιάς Θεσσαλονίκης.

Ανεβαίνετε τα πέτρινα σκαλοπάτια για να γνωρίσετε την πνευματική και πολιτιστική ζωή της Θεσσαλονίκης. Η λογοτεχνική και μουσική παράδοση της πόλης, το θέατρο και ο κινηματογράφος, η γέννηση της τηλεόρασης, ο Τύπος της Θεσσαλονίκης, αλλά και το σύγχρονο πολιτιστικό γίγνεσθαι φανερώνουν τον πολιτιστικό πλούτο της.

 Φτάνοντας στο δώμα του Λευκού Πύργου έχετε την ευκαιρία να μυηθείτε στις τοπικές γεύσεις, προτού καταλήξετε στον εξώστη με την υπέροχη θέα σε όλη την πόλη και τον Θερμαϊκό Κόλπο. Ακόμα και εδώ το παιχνίδι στην ιστορία συνεχίζεται, αφού σε επιλεγμένες επάλξεις ενημερωτικές πινακίδες σάς πληροφορούν για το τι βλέπετε σήμερα και τι έβλεπε κανείς στο παρελθόν.

 

Στοιχεία: Νομαρχία θεσσαλονίκης

Ο ΩΚΕΑΝΟΣ

Ο ωκεανός

Γη των θεών φροντίδα,
Ελλάς, ηρώων μητέρα,
φίλη, γλυκεία πατρίδα μου,
νύκτα δουλείας σ' εσκέπασε,
νύκτα αιώνων.

Ούτω εις το χάος αμέτρητον
των ουρανίων ερήμων,
νυκτερινός εξάπλωσεν
έρεβος τα πλατέα
πένθιμα εμβόλια.

Και εις την σκοτιάν βαθείαν,
εις το απέραντον διάστημα,
τα φώτα σιγαλέα
κινώνται των αστέρων
λελυπημένα.

Εχάθηκαν η πόλεις,
εχάθηκαν τα δάση,
κ' η θάλασσα κοιμάται
και τα βουνά ' και ο θόρυβος
παύει των ζώντων.

Εις τα φρικτά βασίλεια
ομοιάζει του θανάτου
η φύσις όλη ' εκείθεν
ήχος ποτέ δεν έρχεται
ύμνων ή θρήνων.

Αλλά των μακαρίων
σταύλων ιδού τα ηώα
κάγκελλα η Ώραι ανοίγουσιν,
ιδού τα ακάμαντα άλογα
του Ηλίου εκβαίνουν.

Χρυσά, φλογώδη, καίουσι
τους δρόμους του αέρος
τα αμιλλητήρια πέταλα '
τους ουρανούς φωτίζουσι
λάμπουσαι η χαίται.

Τώρα εξανοίγει τ' άνθη
εις τον δροσώδη κόλπον
της γης η αυγή' και φαίνονται
τώρα των φιλοπόνων
ανδρών τα έργα.

Τα μυρισμένα χείλη
της ημέρας φιλούσι
το αναπαυμένον μέτωπον
της οικουμένης ' φεύγουσιν
όνειρα, σκότος.

Ύπνος, σιγή, και πάλιν
τα χωράφια, την θάλασσαν,
τον αέρα γεμίζουσι
και τας πόλεις με' κρότον,
ποίμνια και λύραι.

Εις του σπηλαίου το στόμα
ιδού προβαίνει ο μέγας
λέων, τον φοβερόν
λαιμόν τετριχωμένον
βρέμων τινάζει.

Ο αετός αφίνει
τους κρημνούς υψηλούς '
κτυπάουσιν η πτέρυγες
τα νέφη, και τον Όλυμπον
η κλαγγή σχίζει.

Έθλιψε την Ελλάδα
νύκτα πολλών αιώνων,
νύκτα μακράς δουλείας,
αισχύνη ανδρών ή θέλημα
των αθανάτων.

Η χώρα τότε εφαίνετο
ναός ηρειπωμένος,
όπου οι ψαλμοί σιγάουσι
και του κισσού τα ατρέμητα
φύλλα κοιμώνται.

Ωσάν επί την άπειρον
θάλασσαν των ονείρων
ολίγαι, απηλπισμέναι
ψυχαί νεκρών διαβαίνουσι
με' δίχως βίαν .

Ούτως από του ʼθωνος
τα δένδρα, έως τους βράχους
της Κυρήθας, κυλίουσα
την άμαξαν βραδείαν,
ουρανόδρομον '

Η τρίμορφος Εκάτη
εθεώρει τα πλοία,
εις του Αιγαίου τους κόλπους
λάμνοντα αδόξως, φεύγοντα
διασκορπισμένα.

Συ τότε, ω λαμπροτάτη
κόρη Διός, του κόσμου
μόνη παρηγοριά,
την γην μου συ ενθυμήθηκες,
ω Ελευθερία.

Ήλθ' η θεά ' κατέβη
εις τα παραθαλάσσια
κλειτά της Χίου ' τας χείρας
άπλωσ' ορθή, και κλαίουσα
λέγει τοιάδε '

- Ωκεανέ, πατέρα
των χορών αθανάτων,
άκουσον την φωνήν μου,
και της ψυχής μου τέλεσον
τον μέγαν πόθον.

Ένδοξον θρόνον είχον
εις την Ελλάδα ' τύραννοι
προ πολλού τον κρατούσι,
σήμερον συ βοήθησον,
δος μου τον θρόνον.

Όταν τους ανοήτους
φεύγω θνητούς, με δέχονται
η πατρικαί σου αγκάλαι '
η ελπίς μου εις την αγάπην σου
στηρίζεται όλη.

Είπε ' κ' ευθύς επάνω
εις τας ροάς εχύθη
του Ωκεανού, φωτίζουσα
τα νώτα υγρά και θεία,
πρόφαντος λάμψις.

Αστράπτουσι τα κύματα
ως οι ουρανοί, και ανέφελος,
ξάστερος φέγγει ο ήλιος
και τα πολλά νησία
δείχνει του Αιγαίου.

Πρόσεχε τώρα ' ως άνεμος
σφοδρός μέσα εις τα δάση,
ο αλαλαγμός σηκώνεται '
άκουε των πλεόντων
τα έϊα μάλα.

Σχισμένη υπό μυρίας
πρώρας αφρίζει η θάλασσα,
τα πτερωμένα αδράχτια
ελεύθερα εξαπλώνονται
εις τον αέρα.

Επί την λίμνην ούτως
αυγερινά πετάουσι
τα πλήθη των μελίσσων,
όταν γλυκύ του έαρος
φυσάει το πνεύμα.

Επί την άμμον ούτω
περιπατούν οι λέοντες
ζητούντες τα κοπάδια,
την θέρμην των ονύχων
εάν αισθανθώσιν '

Ούτως, εάν την δύναμιν
ακούσουν των πτερύγων
οι αετοί, το κτύπημα
των βροντών υπερήφανοι
καταφρονούσι.

Περιλημένα θρέμματα
Ωκεανού, γενναία
και της Ελλάδος γνήσια
τέκνα, και πρωτοστάται
Ελευθερίας '

Χαίρετε, σεις καυχήματα
των θαυμασίων(Σπετζίας,
Ύδρας, Ψαρών) σκοπέλων,
όπου ποτέ δεν άραξε
φόβος κινδύνου.

Κατευοδοίτε! – Ορμήσατε
τα συναγμένα πλοία,
ω ανδρείοι ' σκορπίσατε
τον στόλον, κατακαύσατε
στόλον βαρβάρων.

Τα δειλά των εχθρών σας
πλήθη καταφρονήσατε '
την κόμην πάντα ο θρίαμβος
στέφει των υπέρ πάτρης
κινδυνευόντων.

Ω επουράνιος χείρα!
σε βλέπω κυβερνούσαν
τα τρομερά πηδάλια,
και των ηρώων η πρώραι
ιδού πετάουν.

Ιδού κροτούν, συντρίβουσι
τους πύργους θαλασσίους
εχθρών απείρων ' σκάφη,
ναύτας, ιστία, κατάρτια
η φλόγα τρώγει '

Και καταπίνει η θάλασσα
τα λείψανα ' την νίκην
ύψωσ', ω λύρα ' αν ήρωες
δοξάζωνται, το θείον
φιλεί τους ύμνους.

Οθωμανέ υπερήφανε,
που είσαι; νέον στόλον
φέρε, ω μωρέ, και σύναξε '
νέαν δάφνην οι Έλληνες
θέλουν αρπάξειν.

Ανδρέας Κάλβος (1792-1869) Ο Ανδρέας Κάλβος γεννήθηκε στην Ζάκυνθο το 1792. Ο πατέρας του, Ιωάννης Κάλβος, ήταν ένας Κερκυραίος κρητικής καταγωγής που παντρεύτηκε την Αδριανή Ρουκάνη. Το 1801-2 ο πατέρας εγκαταλείπει τη μητέρα, παίρνει μαζί του τα δυο παιδιά, τον Ανδρέα και τον αδελφό του Νικόλαο, και εγκαθίσταται στο Λιβόρνο της Ιταλίας, όπου πεθαίνει το 1812.

Ο Ανδρέας χωρίζει από τον αδελφό του, Νικόλαο, ο οποίος θα πάει στην Τεργέστη και θα σταδιοδρομήσει στο εμπόριο. Ο Ανδρέας πηγαίνει στην Φλωρεντία όπου γνωρίζει τον μεγάλο λόγιο και ποιητή Ούγκο Φώσκολο. Η φιλία τους θα κρατήσει χρόνια.

Ο Ανδρέας Κάλβος σπουδάζει Ελληνική, Λατινική και Ιταλική φιλολογία, ταυτόχρονα παραδίδει μαθήματα, αρχίζει τις πρώτες λογοτεχνικές του προσπάθειες και συμμερίζεται τις φιλελεύθερες ιδέες του Φώσκολου.

 Οι δυο φίλοι, κατατρεχόμενοι για τις ιδέες τους, καταφεύγουν το 1815 στην Ελβετία και την επόμενη χρονιά στην Αγγλία, όπου ο Φώσκολος πεθαίνει δώδεκα χρόνια αργότερα.

 Στο Λονδίνο διδάσκει, γράφει, μεταφράζει. Παντρεύεται μια Αγγλίδα, η οποία του χαρίζει μια κόρη, τις χάνει όμως και τις δύο το 1820. Επιστρέφει στην Φλωρεντία και από εκεί ξανά στην Ελβετία, όταν ξεσπά η Ελληνική Επανάσταση.

Με διαλέξεις, ομιλίες, δημοσιεύματα ενθαρρύνει Έλληνες και Φιλέλληνες. Το 1824 τυπώνει στην Γενεύη τις πρώτες δέκα Ωδές και στο Παρίσι, όπου συνεχίζει την πατριωτική δράση, το 1826, τις δέκα επόμενες. Εδώ ο Κάλβος σταματά την δημιουργική ενασχόλησή του με την ποίηση και, φλεγόμενος από ενθουσιασμό, κατεβαίνει στο Ναύπλιο να πολεμήσει.

Ήδη όμως έχουν αρχίσει οι εμφύλιες διαμάχες, οι οποίες τον απογοητεύουν. Έτσι, μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια εγκαταλείπει το Ναύπλιο και εγκαθίσταται στην Κέρκυρα, όπου στην αρχή εργάζεται ως οικοδιδάσκαλος, μετά γίνεται καθηγητής της "θεωρητικής φιλοσοφίας" στην Ιόνιο Ακαδημία και το 1841 διευθυντής στο Ιόνιο Γυμνάσιο. Δημοσιεύει τις απόψεις του στην "Επίσημο Εφημερίδα" της Ιονίου Πολιτείας, έπειτα γράφει φλογερά άρθρα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση στην ριζοσπαστική εφημερίδα του Πέτρου Βράιλα, "Πατρίς".

Απογοητευμένος από τις περιστάσεις, τα παρατά όλα και ξαναγυρίζει το 1852 στο Λονδίνο, όπου ξεκινά μια νέα ζωή. Το 1853 παντρεύεται τη Σαρλότ Ουώνταμς, η οποία έχει ένα ιδιωτικό σχολείο, όπου και διδάσκει ο Κάλβος εις το εξής. Εκεί ο ποιητής των Ωδών θα ζήσει ευτυχισμένος τα τελευταία δεκαέξι χρόνια της ζωής του. Πέθανε στο Λονδίνο, στις 30 Νοεμβρίου 1869.

Το 1888, σε μια διάλεξη στον "Παρνασσό", ο Κωστής Παλαμάς προβάλλει το έργο του Κάλβου, το οποίο από τότε κερδίζει ευρεία αναγνώριση.

ΧΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ

 Χώμα ελληνικό

 

Τώρα που θα φύγω και θα πάω στα ξένα
και θα ζούμε μήνες, χρόνους χωρισμένοι,
άφησε να πάρω κάτι κι από σένα,
γαλανή πατρίδα πολυαγαπημένη,
άφησε μαζί μου φυλαχτό να πάρω
για την κάθε λύπη κάθε τι κακό,
φυλαχτό από αρρώστια, φυλαχτό από Χάρο,
μόνο λίγο χώμα, χώμα ελληνικό.

Χώμα δροσισμένο με νυχτιάς αγέρι,

χώμα βαφτισμένο με βροχή του Μάη,

χώμα μυρισμένο απ' το καλοκαίρι,

χώμα ευλογημένο, χώμα που γεννάει

μόνο με της Πούλιας την ουράνια χάρη,

μόνο με του ήλιου τα θερμά φιλιά,

το μοσχάτο κλήμα το ξανθό σιτάρι,

τη χλωρή τη δάφνη, την πικρήν ελιά.

Χώμα τιμημένο, που 'χουν ανασκάψει

για να θεμελιώσουν έναν Παρθενώνα,
χώμα δοξασμένο, που 'χουν ροδοβάψει
αίματα στο Σούλι και στο Μαραθώνα,
χώμα πο 'χει θάψει λείψαν' αγιασμένα
απ' το Μεσολόγγι κι από τα Ψαρά
χώμα που θα φέρνει στον μικρόν εμένα
θάρρος, περηφάνια, δόξα και χαρά.

Θε να σε κρεμάσω φυλαχτό στα στήθια,

κι όταν η καρδιά μου φυλαχτό σε βάλει
από σε θα παίρνει δύναμη βοήθεια,
μην την ξεπλανέψουν άλλα, ξένα κάλλη.
Η δική σου η χάρη θα με δυναμώνει,
κι όπου κι αν γυρίσω, κι όπου κι αν σταθώ
συ θε να μου δίνεις μια λαχτάρα μόνη,
πότε στην Ελλάδα πίσω θε να 'ρθω.

Κι αν το ριζικό μου - έρημο και μαύρο -

μου 'γραψε να φύγω και να μη γυρίσω,
το στερνό συχώριο εις εσένα θα 'βρω,
το στερνό φιλί μου θε να σου χαρίσω.
Έτσι κι αν σε ξένα χώματα πεθάνω,
και το ξένο μνήμα θα 'ναι πιο γλυκό
σα θαφτείς μαζί μου στην καρδιά μου επάνω,
χώμα αγαπημένο, χώμα ελληνικό.

                                                                                                                     

                                                                                                             Γεώργιος  Δροσίνης

Γεώργιος Δροσίνης (1859-1911). Ο Γεώργιος Δροσίνης καταγόταν από οικογένεια αγωνιστών του Μεσολογγίου και γεννήθηκε στην Αθήνα. Τις εγκύκλιες σπουδές του παρακολούθησε στη Βαρβάκειο Σχολή και το Λύκειο Σουρμελή. Σπούδασε Νομική και, με σύσταση του Νικολάου Πολίτη, Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ιστορία Καλών Τεχνών και ξένης φιλολογίας στη Γερμανία (Λειψία, Δρέσδη, Βερολίνο 1885-1888). Επέστρεψε στην Αθήνα και από το 1889 ως το 1897 υπήρξε διευθυντής του περιοδικού της Εστίας, που ο ίδιος μετέτρεψε σε εφημερίδα το 1894.

Την ίδια περίοδο διηύθυνε επίσης τα περιοδικά Εθνική Αγωγή και Μελέτη (που ίδρυσε επίσης). Το 1899 μαζί με τον Δημήτριο Βικέλα ίδρυσαν το Σύλλογο προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, όπου εξέδωσε λογοτεχνικά έργα, λαογραφικές και άλλες μελέτες.

Το 1901 ίδρυσε τις σχολικές βιβλιοθήκες και το 1908 το εκπαιδευτικό μουσείο. Συνέβαλε επίσης στην ανέγερση του Οίκου Τυφλών και της Σεβαστοπούλειας Επαγγελματικής Σχολής, του Α΄ Εκπαιδευτικού Συνεδρίου του 1907 και της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρίας (1908). Από το 1914 και ως το 1923 διετέλεσε τμηματάρχης του υπουργείου Παιδείας με ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, ενώ υπήρξε επίσης μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το έτος ίδρυσής της (1926).

Από το 1922 διηύθυνε το Ημερολόγιο της Μεγάλης Ελλάδος. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1879 με ποιήματά του στο περιοδικό Ραμπαγάς.

Στην πρώτη φάση της λογοτεχνικής παραγωγής του ανήκουν οι συλλογές Ιστοί αράχνης (1880) και Σταλακτίται (1881), με τις οποίες εντάχτηκε στους νεωτεριστές ποιητές που απομακρύνθηκαν από το πομπώδες ύφος των αθηναίων ρομαντικών της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής.

Με τις συλλογές Ειδύλλια (1884) και Γαλήνη (1902) προσχώρησε στη γενιά του 1880, ενώ συνέχισε να δημοσιεύει ποιήματα ως το 1930 με τη συλλογή Βραδιάζει, καθώς επίσης διηγήματα και μυθιστορήματα. Πέθανε στην Κηφισιά το 1951.

Ο Γεώργιος Δροσίνης εντάσσεται στους ποιητές της νέας Αθηναϊκής Σχολής, κυρίως λόγω της δημοτικής γλώσσας και της απλότητας της έκφρασης της ποίησής του, καθώς και των επιρροών που δέχτηκε από τους παρνασσιστές γάλλους ποιητές και την παρνασσική ποίηση του Παλαμά.

Στην πεζογραφία του επηρεασμένος από τον Εμμανουήλ Ροΐδη, το Νικόλαο Πολίτη και τον ΄ʼγγελο Βλάχο, αλλά και από τις σπουδές του στη Γερμανία (υπήρξε δια βίου θαυμαστής των Schiller, Wagner και Goethe), επέλεξε συχνά θέματα από τη ζωή στην ελληνική επαρχία προτάσσοντας μια ειδυλλιακή αντιμετώπισή της. Τοποθετείται έτσι στην πρώτη φάση της ηθογραφικής πεζογραφίας στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Καβάλα...μια ιστορική διαδρομή...

ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ

Η χρονολογία που ιδρύθηκε η αρχαία Καβάλα, δεν είναι γνωστή από τις ιστορικές πηγές. Σύμφωνα με νεότερες έρευνες οι κάτοικοι της Θάσου, στα μέσα του 7ου αιώνα π.χ. μαζί με μετανάστες από την Πάρο ίδρυσαν την Νεάπολη (σημερινή Καβάλα), προσπαθώντας έτσι να αντιμετωπίσουν τις επιδρομές από τη Θράκη.
Η πόλη λόγω του λιμανιού της ήταν δρόμος προς την περιοχή του Δάτου και το όρος Παγγαίου, ενώ ένωνε την Ανατολή με τη Δύση.

Από την Νεάπολη πέρασαν οι Πέρσες όταν ξεκίνησαν την εκστρατεία τους κατά της Ελλάδας, ενώ αρχίζει να κατοικείται στα 650 - 625 π.χ.. Οι κάτοικοι λάτρευαν την πολυούχο Θεά της Παρθένου. Στα πρώτα της νομίσματα που ήταν οι στατήρες, απεικονίζονται το άγριο κεφάλι της Γοργούς από τη μία και το έγκοιλο τετράγωνο από την άλλη.
Η Νεάπολη διατηρούσε άριστες σχέσεις με την Αθήνα και μάλιστα συμμετείχε με σταθερή εισφορά στο ταμείο της συμμαχίας.

Το 346 π.χ. ο Φίλιππος εξουσιάζει τη Θράκη και το 340 π.χ. τη Θάσο. Εκείνη την εποχή η Νεάπολη χάνει την αυτονομία της και γίνεται το επίνειο, της πόλης των Φιλίππων.

Κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους, η Νεάπολη αναφέρεται στην ιστορία ως πόλη που πέρασε το 189 π.χ. ο ύπατος Manlius Vulso καθώς επέστρεφε από την εκστρατεία του κατά του Αντιόχου της Συρίας.
Στη συνέχεια, το 42 π.χ. οι δημοκρατικοί αρχηγοί Βρούτος και Κάσσιος ξεκίνησαν από την Νεάπολη για την δραματική σύγκρουση στους Φιλίππους.
Η Χριστούπολη εμφανίζεται στις αρχές του 8ου - 9ου αιώνα μ.Χ. και τον 9ο και τον 14ο αιώνα δέχεται τις επιδρομές των Σλάβων όμως παραμένει το τελευταίο οχυρό της περιοχής, το οποίο εξασφάλιζε τις επικοινωνίες με την Θεσσαλονίκη.
Το 926 ο Στρατηγός του θέματος του Στρυμώνα Βασίλειος Κλάδων, ανοικοδομεί τα τείχη της πόλης, ενώ το 1097 περνούν από την Χριστούπολη τα στρατεύματα της πρώτης Σταυροφορίας.
ΤΟ 1193 ανακαινίζεται από τους Λομβαρδούς ενώ το 1208, όταν επιχείρησαν επιδρομή των Φιλίππων, νικήθηκαν από τους Φράγκους.
Η Χριστούπολη παίζει ρόλο σημαντικό γύρω στον 14ο αιώνα, όταν οι Σέρβοι και οι Τούρκοι διεκδικούν την Ανατολική Μακεδονία, ενώ την ίδια στιγμή το βυζαντινό κράτος περνά επιθανάτια κρίση εξαιτίας εσωτερικών προβλημάτων. Το 1346 η Χριστούπολη βρίσκεται στα χέρια του Βυζαντίου και το 1375 η περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας βρίσκεται υπό την διοίκηση των Ελλήνων.
Το 1387 η Χριστούπολη κυριεύεται από τους Τούρκους και το 1425 το Κάστρο της δέχεται χτυπήματα των Ενετών οι οποίοι τελικά το κατακτούν.

Περί το τέλος του 15ου με αρχές του 16ου αιώνα η Χριστούπολη μετονομάζεται σε Καβάλα και το 1526 εγκαθίστανται οι πρώτοι κάτοικοι, υπό την ασφάλεια των τειχών που περιέλαβαν την πόλη.
Το 1530 η πόλη εκτείνεται προς το λιμάνι και κτίζεται νέος περίβολος και στην θέση παλιού τειχίσματος υψώνεται το εντυπωσιακό Υδραγωγείου (Καμάρες). Η εμπορική σημασία του λιμανιού μεγαλώνει όλο και περισσότερο και τον 18ο αιώνα πλέον η Καβάλα χρησιμοποιείται για την αποθήκευση των εμπορευμάτων της Σμύρνης, της Αιγύπτου, αλλά και των προϊόντων της Θάσου και των άλλων νησιών του Αιγαίου.

Στο τέλος του 19ου αιώνα, η Καβάλα και η ελληνική κοινωνία της, είναι πιο ισχυρότερες από ποτέ και είναι η εποχή που χτίζονται σχολεία, νοσοκομεία, δημόσια καταστήματα.
Από το 1903 έως 1909 είναι η χρυσή εποχή της Καβάλας, τον Οκτώβριο όμως του 1912 βούλγαροι Κομιτατζίδες καταλαμβάνουν την Καβάλα, χωρίς καμιά αντίσταση από τους Τούρκους.
Στις 25 Ιουνίου του 1913 εμφανίζονται ελληνικά σκάφη και το πρωί της επομένης στις 26 Ιουνίου του 1913, το Θωρηκτό Αβέρωφ, καταπλέει στον όρμο της Καβάλας και καταλαμβάνει την πόλη, ενώ στις 27 Ιουνίου, ο Ναύαρχος Κουντουριώτης με το επιτελείο του, αποβιβάζεται στην Καβάλα και παρακολουθεί την δοξολογία που ψάλλετε για την απελευθέρωσή της.

Το 1922 έπειτα από την Μικρασιατική καταστροφή εγκαθίστανται στη πόλη 25.000 περίπου πρόσφυγες και το 1930 ξαναζεί μεγάλη οικονομική άνθιση, η οποία χάνεται μετά τα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και του εμφυλίου.

ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ (ΠΑΝΑΓΙΑ)

Ξεκινώντας την περιήγηση του ο επισκέπτης από την Παλιά Πόλη, ή αλλιώς συνοικία της Παναγίας, μπορεί να θαυμάσει κτίρια, πλακόστρωτα και μνημεία, που θαρρείς πως έχουν ξεφύγει από κάποιο παλιό σκονισμένο βιβλίο.

Το επιβλητικό της Φρούριο, που προβάλει στην κορυφή του λόφου αγέρωχο, είναι αυτό που έλκει πρώτο την ματιά. Οι παλιές φυλακές και οι πολεμίστρες, δένουν αρμονικά με το Θεατράκι που φιλοξενεί ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ η θέα που απλώνεται στα πόδια θαρρείς του Φρουρίου, είναι ιδανική για αναμνηστικές φωτογραφίες.

Κατηφορίζοντας ανάμεσα στα στενοσόκακα, το πρώτο κτίριο που συναντά κανείς φθάνοντας στον κεντρικό δρόμο της Παλιάς πόλης, είναι το Ιμαρέτ. Ο χώρος αυτός διαθέτει σπάνια ομορφιά και είναι ένα υπέροχο ισλαμικό κομψοτέχνημα που κτίστηκε το 1817, από τον Μεχμέτ Αλή.

Αρχικά ήταν ιεροδιδασκαλείο και πτωχοκομείο, ενώ υπήρξε διδακτήριο με εσωτερικούς μαθητές και καθηγητές. Τώρα λειτουργεί ως ένα παραδοσιακό αναψυκτήριο - εστιατόριο, ενώ υπάρχει μια μικρή έκθεση από αιγυπτιακά αντικείμενα - κειμήλια.
Προχωρώντας προς τη "μύτη" της χερσονήσου της Παλιάς πόλης, στα αριστερά, βρίσκεται το σπίτι του Μεχμέτ Αλή, του ιδρυτή της τελευταίας αιγυπτιακής δυναστείας. Το σπίτι σώζεται μέχρι σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση και λειτουργεί ως μουσείο.

Μπρος από το σπίτι, στη πλατεία του Μεχμέτ Αλή, υπάρχει το μπρούτζινο άγαλμά του, καβαλάρης, ως ενθύμιο ενός από τους λάτρεις και ευεργέτες της πόλης.

ένας από τους Λίγο μετά την πλατεία, βρίσκεται πιο όμορφους ναούς της Καβάλας, με την μαγευτικότερη θέα, ο Ιερός Ναός της Παναγίας. Στο σημείο που είναι χτισμένη η εκκλησία, βρισκόταν ένα γυναικείο μοναστήρι από το οποίο σώζεται το καμπαναριό.
Στο τέλος της χερσονήσου της Παλιάς πόλης, ξεπροβάλει ο Φάρος. Τοποθετημένος σε ένα σημείο μαγευτικό, είναι μια από τις πιο αγαπημένες γωνιές της πόλης, ιδανική για φωτογραφίες και ρομαντικές βόλτες.

Ακριβώς κάτω από το Φάρο, στα "βραχάκια" της Παναγίας, βρίσκεται ένας χώρος ιδανικός για ριψοκίνδυνους κολυμβητές, δεινούς ψαράδες και ηρεμία.
Κατηφορίζοντας, τον πλακόστρωτο κεντρικό δρόμο της Παλιάς πόλης με κατεύθυνση προς το σύγχρονο κομμάτι της Καβάλας, το κέντρο, μπορεί κανείς να γευτεί γαργαλιστικά μεζεδάκια και ολόφρεσκα θαλασσινά στις γραφικές ταβερνούλες, ή να αγοράσει αναμνηστικά δωράκια.


ΚΑΜΑΡΕΣΤο τελευταίο μνημείο, αναπόσπαστο κομμάτι της υπέροχης Παλιάς πόλης, που μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης μετά το τέλος της περιήγησης στη Παλιά πόλη, είναι οι καμάρες. Ένα υπέροχο αξιοθαύμαστο ιστορικό μνημείο, που είναι χτισμένο επάνω στα "ίχνη" του "μακρού τείχους", που είχε χτίσει ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος. Οι Καμάρες εκτός από τον αμυντικό τους ρόλο, λειτουργούσαν και ως υδραγωγείο που έφερνε νερό στην πόλη, από μια πηγή που βρισκόταν στην απέναντι κορυφή, τη σημερινή συνοικία του Τιμίου Σταυρού.

ΛΙΜΑΝΙ
Αμέσως μετά τις Καμάρες, ο επισκέπτης μπορεί να διασχίσει
την οδό Κουντουριώτου και να κατηφορίσει προς το γραφικό λιμάνι της πόλης. Το πρώτο ευρωπαϊκό λιμάνι στο οποίο αποβιβάστηκε ο Απόστολος Παύλος.

Σήμερα, είναι ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια με σημαντικό εμπορικό ενδιαφέρον, από όπου ξεκινούν καράβια για Θάσο, Λήμνο, Μυτιλήνη, Σαμοθράκη. Το λιμάνι είναι πανέμορφο ειδικά τις απογευματινές και βραδινές ώρες και είναι ιδανικό για όσους αγαπούν τον περίπατο ατενίζοντας τη θάλασσα.

ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ - ΜΙΚΡΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ Απέναντι από το λιμάνι στην καρδιά της πόλης, βρίσκονται. Το Δημαρχείο, το Μικρό Δημαρχείο, στο οποίο στεγάζονται υπηρεσίες του Δήμου, κατασκευάστηκαν γύρω στις αρχές του 1900.

ΜΟΝΗ ΛΑΖΑΡΙΣΤΩΝΗ Μονή Λαζαριστών, είναι ένα παλαιότερο νεοκλασικό κτίριο, το οποίο παλαιότερα είχε φιλοξενήσει το Γαλλικό Προξενείο, ενώ σήμερα λειτουργεί ως Μονή Λαζαριστών.

ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ
Λίγο πιο ανατολικά βρίσκεται η Καπναποθήκη που χτίστηκε και αυτή και αυτή γύρω στο 1900, από ένα Τούρκο Καπνέμπορο. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Καβάλας, και στεγάζει εκθέσεις, θέατρο και άλλες καλλιτεχνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.

ΜΕΓΑΛΗ ΛΕΣΧΗΑπό την αντίθετη πλευρά, δυτικά του Δημαρχείου, η Μεγάλη Λέσχη (παλιά Δημοτική Βιβλιοθήκη), εντυπωσιάζει με τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες και την επιβλητικότητά της. Ο χώρος χρησιμοποιείται για διαλέξεις, εκθέσεις έργων και μουσικές εκδηλώσεις που προσελκύουν το ενδιαφέρον πλήθος κόσμου.

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟΤο τελευταίο στη σειρά νεοκλασικό κτίριο είναι το Λαογραφικό Μουσείο και διαθέτει μια εκπληκτική κατασκευαστική γραμμή. Εκτός από το Λαογραφικό Μουσείο, στο ισόγειό του φιλοξενεί την έκθεση έργων του Θάσιου γλύπτη Πολύγνωτου Βαγή.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Αφού λοιπόν, θαυμάσει ο επισκέπτης όλα τα παραπάνω μοναδικής ομορφιάς κτίρια της πόλης και περιηγηθεί στα γύρω στενά με τα κάθε είδους καταστήματα, σειρά έχει μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καβάλας, που βρίσκεται εκεί που σχεδόν τελειώνει η παραλία.
Στις αίθουσες του Μουσείου φιλοξενούνται ευρήματα από τον προϊστορικό οικισμό Ντάκιλι Τάς, επιτύμβιες στήλες και γλυπτά αρχιτεκτονικά μέρη που ανήκουν στους ρωμαϊκούς χρόνου, επιγραφές γλυπτά και χρυσά νομίσματα αλλά και η Νεάπολη και το Ιερό της Θεάς Παρθένου. Επίσης, υπάρχουν ευρήματα από τις αποικίες της Θάσου, Γαλυψό, Οισύμη και Στρύμη, από τα Άβδηρα και από διάφορες περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Το γεγονός ότι η Καβάλα απο την αρχαιότητα ακόμη, είναι ένα απο τα σημαντικότερα λιμάνια της χώρας, γινόταν δέκτης πολλών και διαφορετικών φυλών που κάθε μία απο αυτές έβαλε το δικό της λιθαράκι στο "χτίσιμο" ενός ξεχωριστού πολιτισμού.
Τα στοιχεία του πολιτισμού αυτού έχουν ρίζες στην Ευρώπη αλλά και στην Ανατολή και το κράμα τους συνθέτει ένα πραγματικά ενδιαφέρον πολιτιστικό παζλ.

ΠΑΡΑΔΟΣΗΗ διατήρηση των παραδόσεων, κάνουν την Καβάλα μια απο τις πιο ζωντανές πόλεις. Πόντιοι, Μικρασιάτες, Θρακιώτες και Σαρακατσάνοι, "χαρίζουν" τη δική τους πολύτιμη κληρονομιά που με τόση ευλάβεια μετέφεραν οι πρόγονοί τους στο πέρασμα των χρόνων και την διατηρούν μέσα από τα πολλά ήθη και έθιμά τους.
Τα έθιμα, αφορούν κυρίως τις μεγάλες γιορτές της Ορθοδοξίας, όπως τα Χριστούγεννα και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ενώ και τα έθιμα που υπάρχουν για το γάμο ή τις παραμονές των γιορτών πολλών Αγίων, όπως του Αγίου Θεοδώρου, του Αι- Γιάννη κλπ.
Πασίγνωστο είναι το έθιμο του Κλυδωνα, το οποίο αναβιώνουν αρκετοί πολιτιστικοί σύλλογοι, οι Αράπηδες που επίσης αναβιώνονται στην Νικήσιανη Παγγαίου κάθε χρόνο, ή ακόμα και το έθιμο του Κιοπέκ - Μπέη η αναπαράσταση του οποίο γίνεται επίσης κάθε χρόνο στην Χρυσούπολη.

ΠΝΕΥΜΑΤο πνεύμα το αθάνατο, το ελληνικό, που με το πέρασμα των αιώνων παραμένει ένας από τους πολυτιμότερους θησαυρούς, ζει και ακμάζει στην Καβάλα, που γέννησε και γεννά λογοτέχνες και ποιητές. Η Καβάλα, είναι μια πόλη που εκτός των άλλων έχει και έντονη πνευματική δραστηριότητα από το 1950 ακόμα. Λογοτέχνες και ποιητές αποτελούν την αξιόλογη πνευματική και καλλιτεχνική της "προίκα" που είναι γνωστή ακόμη και εκτός Ελλάδας.Ο Βασίλης Βασιλικός, είναι ένας από τους γνωστότερους έλληνες πεζογράφους που γεννήθηκε στην Καβάλα το 1934. Σημαντικότερα έργα του: το "Τελευταίο Αντίο", η "Φλόγα της Αγάπης", "Η Διήγηση του Ιάσονα" κ.α.
Ο Πρόδρομος Μάρκογλου: Σημαντική μορφή στο χώρο της ποίησης, γεννήθηκε στην Καβάλα το 1935. Σπουδαιότερα έργα του, οι συλλογές "Έγκλειστοι", "Χωροστάθμηση", αλλά και αρκετά πεζογραφήματα.
Ο Χρόνης Μίσσιος: Γνωστός λογοτέχνης ο οποίος γεννήθηκε στην Καβάλα το 1930. Πρώτο του βιβλίο το "Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς".
Ο Διαμαντής Αξιώτης: Ένας πολύ γνωστός Καβαλιώτης συγγραφέας μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και Ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Συγγραφέων, Μακεδονίας, Θράκης από το 1992. Γνωστές είναι οι ποιητικές του συλλογές: "Ιχώρ", "Ποσοστό ευθύνης", κ.α., οι ανθολογίες του "Καβαλιώτες ποιητές", "Διηγήματα του Φώτη Πρασίνη" κ.α.
Ο Φώτης Πρασίνης: Πρόσφυγας που φθάνει στην Καβάλα το 1923 σε ηλικία 11 ετών. Έγραψε τριανταένα διηγήματα και μια ολοκληρωμένη σειρά από "Ταξιδιωτικά" κείμενα.
Ο Κοσμάς Χαρπαντίδης, που γεννήθηκε στη Καβάλα και το πρώτο του συγγραφικό έργο, είναι τα διηγήματα "Μανία Πόλεως" ενώ ακολούθησαν και άλλα σημαντικά βιβλία.

ΤΕΧΝΗΓλυπτά, πίνακες ζωγραφικής και υπέροχες αγιογραφίες, είναι μερικά απο τα σπουδαία δείγματα Καβαλιωτών καλλιτεχνών που έλαμψαν κατά την αρχαιότητα και τους μετέπειτα χρόνους αλλά και σύγρονων, που συνεχίζουν δημιουργούν πραγματικά αριστουργήματα. Η Καβάλα "γέννησε" σημαντικούς καλλιτέχνες που άφησαν πίσω τους αξιόλογα έργα αρκετά από τα οποία είναι γνωστά παγκοσμίως. Οι σημαντικότεροι από αυτούς είναι:
Δημοσθένης Σωτηρούδης, που σπούδασε γλυπτική και ταξίδεψε στην Αμερική, όμως τελικά τον κέρδισε η Καβάλα. Καθόλη τη διάρκεια της καριέρας του, έχει παρουσιάσει 16 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Θέμης Σιμιτσάκος: Μετά τις σπουδές του στις καλές τέχνες μυήθηκε στην βυζαντινή ζωγραφική στον αγιογραφικό οίκο των Δανηλαίων στο Άγιο Όρος. Τα έργα του βρίσκονται σε Ναούς της Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου, αλλά και σε αρκετές ιδιωτικές συλλογές.
Μπάμπης Γαμβρέλης: Μαθήτευσε δίπλα στον πατέρα του, ο οποίος δούλεψε τρία χρόνια στο Άγιο Όρος. Τα έργα του κοσμούν ιδιωτικές συλλογές και ναούς σε ολόκληρη την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό.
Θέμης Κελέκης: Μαθήτευσε κοντά στον Αγιογράφο Γ. Χατζόπουλο και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι. Έχει λάβει 8 βραβεία Καλλιτεχνικής αξίας και ζει και εργάζεται στην Καβάλα.
Στον χώρο των γραμμάτων και των τεχνών όμως σημαντικές μορφές έχει να επιδείξει και το νησί της Θάσου με γνωστότερους τους:Ηγήμων ή Ηγέμων που θεωρείται ο εφευρέτης της παρωδίας, αλλά και άριστος κωμικός ποιητής και ηθοποιός. Δυστυχώς δεν έχει σωθεί κανένα από τα έργα του.
Στησίμβροτος, ο οποίος έζησε την εποχή του Κίμωνα και του Περικλή και ήταν σοφιστής και ρήτορας. Έχει γράψει λίβελο για τον Θεμιστοκλή, τον Θουκυδίδη και τον Περικλή, αλλά και βιβλία για τα μυστήρια και τον Όμηρο.
Ο Ανδροσθένης που ήταν συγγραφέας και ακολούθησε τον Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία του κατά της Ασίας και έγραψε το βιβλίο με τίτλο "Ινδικής Παράπλους".
Από τους γνωστότερους Θάσιους καλλιτέχνες, που συνέβαλε τα μέγιστα στην ελληνική ζωγραφική υπήρξε ο ζωγράφος και γλύπτης Πολύγνωτος. Τα ασύγκριτης ομορφιάς έργα ζωγραφικής και οι τοιχογραφίες του, στόλισαν το Θησείο και το Ανάκειο, ενώ δύο πίνακές του βρέθηκαν στα Προπύλαια.
Ο Αγλαοφών και ο Αριτοφών, πατέρας και αδελφός αντίστοιχα του Πολύγνωτου, παρουσίασαν και αυτοί σημαντικό έργο, όπως και ο γλύπτης Σωσικλής που συναγωνιζόταν τον Πολυγνωτο και τον Φειδία.
Εικοσιπέντε αιώνες μετά, ένας άλλος Πολύγνωτος, ο Πολύγνωτος Βαγής, αναδεικνύεται ένας από τους πιο πασίγνωστους γλύπτες που μεγαλούργησε την Αμερική και κληροδότησε όλα του τα έργα στο Ελληνικό Δημόσιο.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗ - ΠΑΓΓΑΙΟ - ΜΟΝΕΣ

Από την άλλη πλευρά της Καβάλας, στα βορειοανατολικά, βρίσκεται η Ελευθερούπολη.
Μια κωμόπολη από τις πλέον παλιές που έζησε πολλές έντονες στιγμές, καθώς την εποχή της Τουρκοκρατίας, ήταν ο τόπος που κατασκευαζόταν οι μπάλες για τα κανόνια των Τούρκων.
Στην Ελευθερούπολη υπάρχουν αρκετά παραδοσιακά σπίτια με ιδιόμορφες κεραμοσκεπές και στενά σοκάκια. Σήμερα η πόλη διαθέτει όλες τις ανέσεις μιας μεγάλης πόλης, διατηρώντας φυσικά τον αυθορμητισμό της επαρχίας.


Πολύ κοντά στην Ελευθερούπολη, βρίσκονται τα λουτρά των Ελευθερών αλλά και το χρυσοφόρο όρος Παγγαίο, που το περιβάλουν ιστορίες ακόμη και από την μυθολογία μας. Θρύλοι και ιστορίες από τη μυθολογία και την αρχαιότητα αναφέρουν το Παγγαίο ως χρυσοφόρο όρος, στο οποίο έζησε ο Ορφέας και είχε το ιερό του ο Θρακοφρυγικός θεός Διόνυσος.



Σήμερα, το Παγγαίο διατηρεί την ομορφιά του και είναι ένας καταπράσινος παράδεισος πνιγμένος στα έλατα, τα πεύκα και σε όλων των ειδών τα δασώδη δέντρα, ιδανικός για τους λάτρεις του βουνού, που καταφθάνουν για ημερήσιες ή πολυήμερες εκδρομές.

Το Παγγαίο όμως είναι διάσπαρτο και από υπέροχες μονές με σπουδαία ιστορία, όπως η Μονή Εικοσιφοίνισσας που θεωρείται λίκνο της Ορθοδοξίας και εθνικό κεφάλαιο για τον Ελληνισμό της περιοχής, η Μονή του Αγίου Δημητρίου στην Νικήσιανη κτισμένη δίπλα σε μια πηγή,η Μονή της Υπαπαντής ένα παλαιοημερολογίτικο μοναστήρι που κτίστηκε από την ηγουμένη Φαιδρωνία, η Μονή της Παναγίας της Παγγαιώτισας. Πολλές μονές έχουν θέα στο άγιο Όρος.
Χρυσούπολη
Περίπου στα 28 χιλιόμετρα ανατολικά από την Καβάλα στα μισά της διαδρομής προς Ξάνθη, βρίσκεται η Χρυσούπολη που είναι χτισμένη στη μέση ενός ιδιαίτερα εύφορου κάμπου τον οποίο διασχίζει ο ποταμός Νέστος.
Η Χρυσούπολη υπήρξε μεγάλος οδικός σταθμός και τα περισσότερα από τα κτίριά της ήταν χάνια, φούρνοι, παντοπωλεία και καροποιεία, που εξυπηρετούσαν τους ταξιδιώτες.
Ο πληθυσμός της αποτελείται από πρόσφυγες, Μικρασιάτες, Πόντιους και Θρακιώτες και από Σαρακατσάνους. Η πόλη η ίδια δεν είναι γραφική, αλλά έχει το πλεονέκτημα, ότι βρίσκεται πλάι στο Νέστο που διαθέτει πλούσια βλάστηση, στο σύμπλεγμα των λιμνών του Νέστου με μεγαλύτερη τη Γαλάζια Λίμνη που συμπεριλαμβάνεται σε Παγκόσμιο Πρόγραμμα Προστασίας και στην Κεραμωτή με τις εκπληκτικές παραλίες.

ΝΕΣΤΟΣ - ΔΕΛΤΑ - ΣΤΕΝΑ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΥΈνας "θεός", όπως τον αποκαλούν ποιητικά οι ίδιοι οι Χρυσουπολιώτες, με εκπληκτική ομορφιά στα Τέμπη που βρίσκονται στα ορεινά, στον κάμπο καθώς τον διασχίζει αλλά ιδίως στο Δέλτα του Νέστου, εκεί που σμίγει τη θάλασσα.
Το Δέλτα βρίσκεται νοτιοανατολικά της Χρυσούπολης και η διαδρομή είναι αρκετά δύσκολη, όμως το θέαμα που αντικρίζει κανείς μόλις φτάσει, αποζημιώνει και με το παραπάνω!

Οι καταπράσινες όχθες, η γαλάζια θάλασσα και οι σχηματισμοί των ρευμάτων, είναι το μοναδικό σκηνικό που η φύση δημιούργησε με μεράκι και φαντασία.
Άγρια ζώα και διάφορα πτηνά, βρίσκουν καταφύγιο στο Δέλτα του Νέστου, το οποίο αποτελεί παγκόσμιο σταθμό των αποδημητικών.

ΤΑ ΣΤΕΝΑ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΥ (ΜΙΚΡΑ ΤΕΜΠΗ)Στα ορεινά όρια του Νομού Καβάλας με το Νομό Ξάνθης, βρίσκονται τα Στενά του Νέστου. Πρόκειται για ένα αληθινό μνημείο της φύσης,που διαθέτει τόση ομορφιά και μαγεία, όση πολύ λίγες περιοχές της χώρας μας.

Ο Νέστος κυλά ήσυχα σαν φίδι, κατεβαίνοντας το βουνό και ολόγυρα στις όχθες, η πλούσια βλάστηση οργιάζει. Πανύψηλα δέντρα, σπηλιές στα βράχια, παραλίες με άμμο και άγρια ζώα, συνθέτουν το σκηνικό το οποίο θαρρείς μετά από κάθε μέτρο γίνεται όλο και πιο όμορφο. Τα Στενά του Νέστου προσφέρονται για περίπατο, για μακρινή πεζοπορία, αλλά και για extreme sports που διοργανώνουν γραφεία που βρίσκονται στο χωριό Τοξότες.

ΚεραμωτήΒρίσκεται περίπου στα 10 χλμ. νοτιοδυτικά της Χρυσούπολης και είναι ένα από τα πιο γραφικά χωριά με απέραντη παραλία. Από ψηλά μοιάζει με νησί καθώς σχεδόν από παντού περιβάλλεται από θάλασσα και το καλοκαίρι γεμίζει από έλληνες και ξένους τουρίστες. Η Κεραμωτή, είναι επίσης το δεύτερο λιμάνι στο νομό, από το οποίο ξεκινάνε φέρυ - μπωτ για Θάσο.
Από τα πιο γραφικά και ρομαντικά σημεία της Κεραμωτής, είναι ο "Φάρος" που βρίσκεται στη μύτη της χερσονήσου και λόγω των πεύκων που υπάρχουν διάσπαρτα, είναι ιδανικό για πικ - νικ και εκδρομούλες. Το χωριό γιορτάζει στις 6 Αυγούστου, του Σωτήρος και τότε πραγματικά "βουλιάζει" από κόσμο.

ΦΙΛΙΠΠΟΙ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ
Η ιστορική κληρονομιά του νομού Καβάλας είναι μεγάλη, αφού μεγάλα ιστορικά γεγονότα έλαβαν χώρα στην περιοχή, καθορίζοντας ακόμα και την τύχη μεγάλων αυτοκρατοριών.
Η Καβάλα υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια και δέχτηκε τις επιδράσεις πολλών λαών που κατέφθαναν είτε για την ίδια, είτε για τις γύρω περιοχές. Μάρτυρες των εποχών εκείνων, είναι οι αρχαιολογικοί χώροι που βρίσκονται μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά, αλλά και τα αρχαιολογικά ευρήματα που υπάρχουν στα μουσεία του νομού.
Από τους πιο σημαντικούς και με την λαμπρότερη ιστορία αρχαιολογικούς χώρους του νομού, είναι οι Φίλιπποι που υπήρξαν μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας. Η περιοχή των Φιλίππων, κατοικήθηκε από την νεολιθική εποχή, γεγονός που πιστοποιεί ένας συνοικισμός που βρέθηκε δύο χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη των Φιλίππων, ενώ η εγκατάσταση των ανθρώπων συνεχίστηκε και μετά την νεολιθική εποχή. Η φήμη της πόλης απλώνεται παγκοσμίως το 42 π.χ. χάρη στην κοσμοϊστορική μάχη των Φιλίππων που έγινε έξω από τα τείχη της και το αποτέλεσμά της αποτέλεσε σταθμό για την ιστορία των Φιλίππων, αφού Ρωμαίοι άποικοι εγκαθίστανται και την μετατρέπουν σε μια τελείως Ρωμαϊκή πόλη.
Μάρτυρες της λαμπρής εποχής που έζησαν οι Φίλιπποι είναι το Αρχαίο Θέατρο, χτισμένο στους πρόποδες του λόφου της ακρόπολης, γύρω στο 356 π.χ., οι διαστάσεις του οποίου το κατατάσσουν σε ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία θέατρα. Όσον αφορά την πόλη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν το Forum, μια τετράγωνη πλατεία στρωμένη με πλάκες μαρμάρου, που περιλαμβάνει οικοδομές και ναούς και η Εμπορική Αγορά, ένα μεγάλο οικοδόμημα που χτίστηκε στην Ρωμαϊκή εποχή και συγκέντρωνε όλη την εμπορική κίνηση της πόλης.
Τα αγάλματα και τα τιμητικά μνημεία που υπήρχαν εδώ, αλλά και τα χαραγμένα παιχνίδια, μαρτυρούν πόσο πολυσύχναστος ήταν ο χώρος της αγοράς.

Εδώ ο Απόστολος Παύλος διδάσκει το μήνυμα του Χριστιανισμού για πρώτη φορά στην Ευρώπη (49μ.Χ.)και βαπτίζει στον ποταμό Ζυγάκτη την πρώτη Ευρωπαία χριστιανή την Λυδία. Συλλαμβάνεται, φυλακίζεται με τον Σίλλα , γίνεται μεγάλος σεισμός ,κάτι που κάνει τον δεσμοφύλακα να ασπασθεί την καινούργια πίστη και να τους απελευθερώσει
 

ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΛΥΔΙΑΣΛίγο πιο δυτικά από τους Φιλίππους, βρίσκεται το Βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας, της πρώτης ελληνίδας που βαπτίστηκε από τον Απόστολο Παύλο, όταν έφτασε στη Καβάλα.

Θάσος το σμαραγδένιο νησί

Ένα από τα "ατού" που κάνουν τον νομό Καβάλας ακόμη πιο ελκυστικό, είναι το νησί της Θάσου, το βορειότερο νησί του Αιγαίου, που διαθέτει μαγευτικές, βελούδινες ακρογιαλιές και άγρια βουνά Απο την Καβαλα με φερυ βοατ φτανουμε σε 75 λεπτα και με δελφινι σε λιγοτερο. Ενα ταξίδι αναψυχης με αρχαιολογικο ενδιαφερον.
Η Θάσος συνδυάζει το γαλάζιο της θάλασσας, με τα άγρια βράχια και το πράσινο του πεύκου, που σε σημεία του νησιού, γίνονται ένα, δημιουργώντας το πιο ειδυλλιακό τοπίο.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, τη Θάσο ίδρυσε ο Θάσος γιος του Ποσειδώνα ή του βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα και της Τηλεφάσης. Πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Φοίνικες και αργότερα οι Πάριοι οι οποίοι απέβλεπαν στην εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου του νησιού (χρυσός και μάρμαρο).Κατά την διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου, κυρίαρχοί του ήταν μια οι Αθηναίοι, μια οι Σπαρτιάτες, ενώ κατά την εξουσία των Ρωμαίων γνώρισε πραγματική άνθιση.

Μετά την μακρά βυζαντινή περίοδο, κυρίαρχος του νησιού για περίπου μισό αιώνα ήταν οι Γατελούζοι. Η Τουρκική κατοχή διήρκησε από το 1460 μέχρι το 1912, χρονιά που η Θάσος απελευθερώθηκε και ενσωματώθηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Το νησί είναι από τα λίγα στην Ελλάδα που διαθέτει περιμετρική οδό και δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να κάνει το γύρο του, θαυμάζοντας όλα τα παραθαλάσσια χωριά (Σκάλες), αλλά και τις πιο απομακρυσμένες παραλίες. Ο περιμετρικός όμως δρόμος, έχει και πολλές διακλαδώσεις που οδηγούν στο κέντρο του νησιού και συγκεκριμένα στα κυρίως χωριά που έχουν τις χειμερινές του κατοικίες οι ντόπιοι.

Πρωτεύουσα της Θάσου, είναι ο Λιμένας, που βρίσκεται και το κεντρικό λιμάνι από όπου φεύγουν τα φέρυ για Καβάλα και Κεραμωτή. Το λιμάνι δίπλα στο οποίο βρίσκεται και ο αρχαιολογικός χώρος, στη αρχαιότητα χρησίμευε για ναύσταθμος. Από τα πιο σπουδαία μνημεία της αρχαιότητας, είναι και το αρχαίο θέατρο, στο οποίο δίνονται και παραστάσεις κατά την διάρκεια του καλοκαιριού.

Από τα πιο γνωστά και πολυσύχναστα χωριά που προσελκύουν πλήθος τουριστών, είναι η Παναγία, η Ποταμιά, τα Κύνηρα, ο Ποτός και τα Λιμενάρια, ενώ από τα πιο ήσυχα και παραδοσιακά, ο Θεολόγος, το Καζαβίτι, οι Μαριές και η Καλλιράχη.

Η Θάσος είναι πραγματικός παράδεισος για όσους αγαπούν τη θάλασσα, αφού διαθέτει απέραντες βελούδινες παραλίες, με ωραιότερες όλων, τη Χρυσή Αμμουδιά, την Αλυκή, τον Παράδεισο, την ακτή της Μακρυάμμου, την Ψιλή Άμμο στον Ποτό και την ακτή στο Πευκάρι.
Σε όλα τα χωριά του νησιού είναι διάσπαρτες οι γραφικές ψαροταβέρνες, που προσφέρουν ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά, αλλά και υπέροχο κρασί και τσίπουρο. Απολαυστικά είναι όμως και τα παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού, όπως το καρυδάκι και το σύκο, που επιβάλλεται να δοκιμάσει ο επισκέπτης.

Το νησί γιορτάζει στις 15 Αυγούστου και είναι ίσως η ημέρα που προσελκύει και επισκέπτες από όλη την Ελλάδα.
Κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός της Θάσου, είναι οι Απόκριες όπου στα περισσότερα χωριά και κυρίως στην Παναγία, γίνεται παρέλαση αρμάτων, χορευτικές εκδηλώσεις και γλέντια, πάντα σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις.
Εκτός όμως από τις μοναδικές παραλίες και τις φυσικές ομορφιές της που είναι ανεξάντλητες, είναι γεμάτη μοναστήρια, εκκλησίες που μαρτυρά την βαθιά πίστη των κατοίκων.
Από τις πιο όμορφες μονές του νησιού, είναι η Μονή Αρχαγγέλου, που στην κυριολεξία κρέμεται από τα βράχια, ακριβώς πάνω από την θάλασσα και την υπέροχη παραλία.

Η Καβάλα του σήμερα, διακρίνεται για την επιχειρηματικότητα, το μοναδικό γραφικό της τοπίο, τις γεύσεις και την αγορά της, τις πρωτιές της σε αθλητικές διοργανώσεις, τον πολιτισμό που παράγει και την ιστορία της, που διατηρεί ακόμη ζωντανή.

Καβάλα, το μεγάλο επιχειρηματικό κέντρο της Βόρειας Ελλάδας!
Το πλέον ανεπτυγμένο αστικό κέντρο της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, βρίσκεται τοποθετημένο πάνω ακριβώς στον οδικό άξονα Θεσσαλονίκης-τουρκικών συνόρων. Τη γεωστρατηγική του εικόνα, συμπληρώνει το 2ο μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι της Εγνατίας Οδού, ανατολικά της πόλης της Καβάλας. Με ένα μεγάλο λιμάνι και μια εξίσου μεγάλη μαρίνα στο κέντρο της πόλης, σε συνδυασμό με το λιμάνι της Νέας Περάμου και τη μαρίνα της Νέας Ηρακλείτσας, η Καβάλα αποτελεί εκτός των άλλων και ένα από τα σημαντικότερα αλιευτικά κέντρα της χώρας. Στην πόλη λειτουργεί μια από τις μεγαλύτερες ιχθυόσκαλες της Μεσογείου, απ' όπου διακινούνται εμπορεύματα στις εσωτερικές και διεθνείς αγορές. Η ανάπτυξη της αλιείας, κατέστησε επιτακτική την ανάγκη να δημιουργηθεί στην Καβάλα, ένα από τα τρία Ινστιτούτα Αλιευτικών Ερευνών (ΙΝΑΛΕ) που λειτουργούν στην Ελλάδα.
Η Καβάλα κατέχει μια θέση στην κορυφή του τομέα παροχής υπηρεσιών, με το 40% των κατοίκων της να απασχολούνται στον τριτογενή τομέα παραγωγής. Εδώ λειτουργεί η μοναδική μονάδα στη χώρα, που εξορύσσει και αποθειώνει πετρέλαιο, η Kavala Oil, με 8,5 δις τζίρο για το 2000. Πέρα από το αβαντάζ που δίνει το κοίτασμα του μαύρου χρυσού, ανοιχτά της Θάσου, στην Καβάλα λειτουργεί και η μόνη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων της χώρας. Αλλες μονάδες,υπάρχουν στην Βιομηχανική Περιοχή της πόλης, με σημαντικότερες τις μονάδες επεξεργασίας μαρμάρου και γυαλιού.

Καβάλα, το μικρό Monte Carlo της Ανατολής!Η πόλη που ιστορικοί, αρχιτέκτονες και... άλλοι ειδικοί την κατατάσσουν στις ομορφότερες και γραφικότερες όλου του κόσμου, εξαιτίας της μοναδικής της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας. Μικρά και μεγάλα κτίρια, "σκαρφαλώνουν" στις πλαγιές του όρου Σύμβολο, συνθέτοντας μια ξεχωριστή εικόνα την όποια συναντά κανείς μόνο σε δύο μέρη στη Γη. Δικαίως, λοιπόν η Καβάλα χαρακτηρίζεται από πολλούς ως άλλο Monte Carlo, αλλά και ως ιδανικό μέρος για διακοπές, με τη θάλασσα και το βουνό σε πλήρη σύνθεση! Και μη νομίσετε ότι μόνο οι φυσικές ομορφιές συνθέτουν την κοσμοπολίτικη εικόνα της περιοχής. Είναι κυρίως ο κόσμος της, glamour ή σοφιστικέ, "χύμα" ή διανοούμενος, "ψωνισμένος" ή γιάπης και τόσες άλλες "φιγούρες" ανθρώπων που όλοι μαζί φτιάχνουν κάτι μαγικό! Τα φώτα που διακρίνει κανείς από μακριά, πριν μπει ακόμη στην Καβάλα, είναι ενδεικτικά μιας πόλης ζωντανής. Μια ζωντάνια που περνά από το παλιό στο καινούριο, από το κλασικό στο μοντέρνο και συνοδεύει τους κατοίκους της ανά τους αιώνες. Οι δρόμοι της γεμάτοι κίνηση και φωνές, τα νυχτερινά μαγαζιά της με την αύρα που μόνο ένας Βορειοελλαδίτης μπορεί να έχει! Εδώ γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ο Πολύγνωτος Βαγής, ο Μεχμέτ Αλί, ο Βασίλης Βασιλικός, ο Τίτος Βανδής, ο Θέμης Κελέκης, η Άννα Βερούλη, ο Κώστας Χατζηχρήστος αλλά και... ο Βασίλης Καρράς, η Δέσποινα Βανδή, ο Νίκος Κουρκούλης.

Καβάλα ...η ζωή κυλά μέσα στα σοκάκια!
Καβάλα σημαίνει πολύ περπάτημα και περιήγηση στα αμέτρητα σοκάκια που το καθένα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και κρύβει τη δική του, μικρή, ιστορία. Ψάξτε ένα ένα τα μικρά και παραδοσιακά μαγαζάκια της αγοράς του Αγίου Νικολάου, ανακαλύψτε μυρωδιές και χρώματα του παρελθόντος στην παλιά πόλη, την Παναγία, και γευθείτε λιχουδιές εκλεκτές στα ταβερνάκια του κεντρικού πλακόστρωτου δρόμου. Γραφικά δρομάκια οδηγούν τον επισκέπτη από τους κεντρικούς δρόμους της πόλης, στην κορυφή της ακρόπολης, όπου βρίσκεται το Βυζαντινό Κάστρο. Όταν το επισκεφθείτε, μη ξεχάσετε να περπατήσετε στο στενό δρομάκι, παράλληλα με τις πολεμίστρες, για να δείτε πανοραμικές απόψεις της πόλης της Καβάλας. Στην περιοχή της Παναγίας γυρίστηκε πριν από πολλά χρόνια, από τον σκηνοθέτη Ζιλ Ντασέν, η ταινία "Τοπ Καπί" με τη Μελίνα Μερκούρη. Η τοποθεσία επιλέχθηκε λόγω της μεγάλης ομοιότητας της περιοχής με τη συνοικία Τοπ Καπί της Κωνσταντινούπολης.

Ανεβαίνοντας στο κάστρο, στον κεντρικό δρόμο της Παναγίας, θα "σκαλώσετε" σε αμέτρητες ταβέρνες και ουζερί που το κάθε ένα προσθέτει δικά του χαρακτηριστικά στη γαστρονομική εικόνα της περιοχής. Δοκιμάστε ποικιλία κρεατικών στον Καναδό, τα μεζεδάκια του Τεμπελχανείου, τις "αλοιφές" στο Αθάνατο Νερό και το "Αλ Χαλίλι" στο Ιμαρέτ. Για ποτό ή κρασί με επιλογές από καλή μουσική επιλέξτε το Λίθο, μπύρα και ροκ καταστάσεις στο Γλάρο και για καφεδάκι ή ποτό με θέα, στο Ιμαρέτ. Αξίζει πραγματικά τον κόπο να συνεχίσετε την βόλτα σας λίγα μέτρα παραπέρα, στο Φάρο της Παναγίας για να απολαύσετε είτε την Πανσέληνο, είτε το Ηλιοβασίλεμα, το θέαμα μαγεύει...

Αυτονόητο είναι πως το 2ο μεγαλύτερο λιμάνι της Βόρειας Ελλάδας, είναι ξακουστό για τα ψάρια και τα θαλασσινά που καθημερινά φέρνουν στα τραπέζια μας τα καΐκια και οι τράτες των ντόπιων ιχθυοπαραγωγών. Όλα σερβίρονται πάντα φρέσκα! Διασκέδαση, βόλτες και τσιμπολογήματα και στα ταβερνάκια του κέντρου που ξεφυτρώνουν από' δω και από 'κει! Όπου και αν γυρίσεις να κοιτάξεις, βρίσκεις την επόμενή σου επιλογή. Θα ήταν μεγάλη παράλειψη, για να μη πούμε αμαρτία, να βρεθείτε στην Καβάλα και να μην δοκιμάσετε το τοπικό τσίπουρο, που μαζί με αυτό του Βόλου και του Τυρνάβου, κρατούν πανελληνίως τα σκήπτρα του καλύτερου τσίπουρου. Ποικιλίες; Άπειρες!

 

(Στοιχεία απο τη Νομαρχία Kαβάλας)