ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΑΗΤΟ

  

 

Aπό μικρό κι απ' άφαντο πουλάκι σταυραητέ μου,
παίρνεις κορμί με τον καιρό, και δύναμη κι αγέρα,
κι απλώνεις πήχες τα φτερά και σπιθαμές τα νύχια,
και μες στα σύγνεφα πετάς, μες στα βουνά ανεμίζεις!

 

Φωλιάζεις μες στα κράκουρα, συχνομιλάς με τ' άστρα,
με τη βροντή ερωτεύεσαι κι απιδρομάς και παίζεις
με τ ΄γρια τ' αστροπέλεκα και βασιλιάν σε κράζουν
του κάμπου τα πετούμενα και του βουνού οι πετρίτες.

 

 

Έτσι εγεννήθηκε μικρός κι ο πόθος μου στα στήθη,

κι απ' άφαντο κι απ' άπλερο πουλάκι, σταυραητέ μου,

μεγάλωσε, πήρε φτερά, πήρε κορμί και νύχια,

και μου ματώνει την καρδιά, τα σωθικά μου σκίζει,

κ' έγινε τώρα ο πόθος μου αητός, στοιχιό και δράκος,

κ' εφώλιασε βαθιά - βαθιά μες στ' άσαρκο κορμί μου,

και τρώει κρυφά τα σπλάχνα μου, κρυφοβοσκάει τη νιότη.

Μπεζέρισα να περπατώ στου κάμπου τα λιοβόρια.

Θέλω τ΄αψήλου ν' ανεβώ, ν' αράξω θέλω, αητέ μου,

μες στην παλιά μου κατοικιά, στην πρώτη τη φωλιά μου,

θέλω ν' αράξω στα βουνά, θέλω να ζάω με σένα.

Θέλω τ' ανήμερο καπρί, τ' αρκούδι, το πλατόνι,

καθημερνή μου κι ακριβή να τάχω συντροφιά μου.

Κάθε βραδούλα, κάθε αυγή, θέλω το κρύο τ' αγέρι

νάρχεται από τη λαγκαδιά, σα μάνα, σαν αδέρφι,

να μου χαϊδεύει τα μαλλιά και τ' ανοιχτά μου στήθη.

 

 

 Θέλω η βρυσούλα, η ρεματιά -παλιές γλυκές μου αγάπες-

να μου προσφέρνουν γιατρικό τ' αθάνατα νερά τους.

Θέλω του λόγγου τα πουλιά με τον κελαηδισμό τους

να με κοιμίζουν το βραδί, να με ξυπνούν το τάχι.

Και θέλω νάχω στρώμα μου, νάχω και σκεπασμά μου

το καλοκαίρι τα κλαδιά και το χειμώ τα χιόνια.

Κλωνάρια απ' αγριοπρίναρα, φουρκάλες από ελάτια

θέλω να στρώνω στοιβανιές κι απάνω να πλαγιάζω,

ν' ακούω τον ήχο της βροχής και να γλυκοκοιμιέμαι.

 

 

 Από ημερόδενδρον, αητέ, θέλω να τρώω βελάνια,

θέλω να τρώω τυρί αλαφιού και γάλα απ' άγριο γίδι.

Θέλω ν' ακούω τρυγύρω μου πεύκα κι οξιές να σκούζουν,

θέλω να περπατώ γκρεμούς, ραϊδιά, ψηλά στεφάνια,

θέλω κρεμάμενα νερά δεξιά - ζερβά να βλέπω.

Θέλω ν' ακούω τα νύχια σου να τα τροχάς στα βράχια,

ν' ακούω την άγρια σου κραυγή, τον ίσκιο σου να βλέπω.

θέλω.., μα δεν έχω φτερά, δεν έχω κλαπατάρια και τυραννιέμαι 

και πονώ, και σβιέμαι νύχτα - μέρα.

 

 

Παρακαλώ σε, σταυραητέ, για χαμηλώσου ολίγο,
και δόσμου τες φτερούγες σου, και πάρε με μαζί σου,
πάρε με απάνου στα βουνά, τι θα με φάει ο κάμπος!

Κώστας Κρυστάλλης
 

Aφιερωμένο "μεταφορικά"..σε όλους τους Ελληνες!!! 

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ 

 

 

Ο Κώστας Κρυστάλλης γεννήθηκε στο Συρράκο της Ηπείρου, γιος του εύπορου εμπόρου Δημητρίου Κρυστάλλη και της συζύγου του Γιαννούλας. Εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα και μετά το θάνατό της μητέρας του και την εγκατάσταση της οικογένειας στα Γιάννενα, συνέχισε στη Ζωσιμαία Σχολή.

 

Το 1887 τύπωσε την πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο Αι σκιαί του ʼδου, το πατριωτικό περιεχόμενο της οποίας έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του στην αλύτρωτη τότε ΄Ηπειρο και τον ανάγκασε να καταφύγει το 1889 στην Αθήνα, ενώ το τουρκικό στρατοδικείο τον καταδίκασε ερήμην του σε εικοσιπεντάχρονη εξορία.

 

Στην Αθήνα εργάστηκε ως τυπογράφος για δυο χρόνια, δημοσίευσε το ιστορικό επύλλιο (σύμφωνα με δικό  του χαρακτηρισμό) Ο καλόγηρος της Κλεισούρας του Μεσολογγίου, και έγραψε την ποιητική  συλλογή Χελιδόνες και την ηθογραφία Παρά την πηγήν.

 

Αργότερα υπέβαλε στο Φιλαδέλφειο ποιητικό διαγωνισμό τη συλλογή Αγροτικά,που τιμήθηκε  με έπαινο. Εξακολούθησε να γράφει και να δημοσιεύει ποιήματα και αφηγήματα σε διάφορα έντυπα της εποχής και προσλήφθηκε στο περιοδικό Εβδομάς, όπου από το 1892 δημοσίευε σε συνέχειες το λαογραφικό έργο του Οι Βλάχοι της Πίνδου.

 

Την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το ενδιαφέρον του για την ιστριοδιφική έρευνα, ενώ δε σταμάτησε να αγωνίζεται για την ελευθερία της πατρίδας του κυρίως ως συνεργάτης στην εφημερίδα Φωνή της Ηπείρου (1892-1894).Συνέταξε επίσης λήμματα για την ΄Ηπειρο στο Εγκυκλοπαιδικό λεξικό των Μπαρτ και Μπεκ. Το 1892 τιμήθηκε ξανά με έπαινο στο Φιλαδέλφειο διαγωνισμό για τη συλλογή του Ο τραγουδιστής του χωριού και της στάνης.

 

 Η προτίμηση της κριτικής επιτροπής προς τον Γεώργιο Στρατήγη για το πρώτο βραβείο προκάλεσε την αντίδραση του Κρυστάλλη αλλά και των λογοτεχνικών κύκλων.Στο τέλος του 1893 κέρδισε 2.500 δραχμές σε λαχείο και έτσι μπόρεσε το 1894 να δημοσιεύσει τα Πεζογραφήματα.

Την περίοδο εκείνη ο Κρυστάλλης εργαζόταν στη εταιρεία σιδηροδρόμων Πελοποννήσου και παρά τη δύσκολη κατάσταση της υγείας του ολοκλήρωσε το ποιήμα Ο ψωμοπάτης, σε 259 στίχους χωρισμένους σε οχτώ κεφάλαια, αποτέλεσμα τελικής επεξεργασίας του μακροσκελούς ποιμενικού ειδυλλίου του ,Γκόλφω.

 

 Η επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του υπήρξε ραγδαία, έφυγε για την Κέρκυρα και κατόπιν για την ΄Αρτα στο σπίτι της αδερφής του, όπου πέθανε σε ηλικία εικοσιέξι μόλις ετών. Οι πρώτες ποιητικές συλλογές του Κρυστάλλη ,καθαρεύουσα γλώσσα, αποτέλεσμα των επιρροών που δέχτηκε ο ποιητής από την επαφή του με το πνεύμα του αθηναϊκού ρομαντισμού. Με τα Αγροτικά του 1890 πέρασε στον κύκλο της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, στρεφόμενος προς τη δημοτική γλώσσα, και το δημοτικό τραγούδι.

 

Στην πεζογραφία οι επιρροές του εντοπίζονται στο χώρο των λαϊκών παραδόσεων. Και στα πεζά του χρησιμοποίησε αρχικά την καθαρεύουσα, στράφηκε ωστόσο σύντομα προς τη δημοτική, στη χρήση της οποίας συγκαταλέγεται στους πρωτοπόρους.Ο πρόωρος θάνατος του Κρυστάλλη μας στέρησε μιας ωριμότερης δημιουργίας του και μιας πιο ολοκληρωμένης άποψης των δυνατοτήτων του. 

 

 

Βοηθήματα: katohika.gr